Een veelzeggend verhaal
[Recensie] De achttienjarige Zoé woont samen met haar moeder in een meer dan bijzondere situatie, vader is niet in beeld en wat moeder betreft is niets wat hem aangaat bespreekbaar. Juist dat triggert Zoé’s nieuwsgierigheid enorm. Ze is op een leeftijd waarop ze wil weten waar haar roots liggen, waarom de gezinssituatie is zoals hij is en vooral wil ze weten wie haar vader is. Waarom haar moeder zo defensief en afhoudend is werkt averechts, Zoé laveert tussen twijfel en emoties, moet zich op school ook nog eens staande zien te houden want ook daar kent Zoé flinke uitdagingen. Alles komt op een heftige manier samen wanneer een schoolreis Zoé met haar klasgenoten naar Italië brengt. Hier zou ze antwoorden kunnen vinden maar dan moet ze daar wel de gelegenheid voor krijgen.
Het duurde even voordat ik de verteltrend te pakken had, je merkt duidelijk de filosofische inslag van de auteur en dat moet je liggen. Het verhaal is in de basis rauw en mooi te noemen maar het kon mij niet continu bekoren. Sommige zaken vond ik wat voorspelbaar, zoals het stuk in Italië. Dat was te verwachten omdat zowel de geschiedenis van moeder en Zoé daarmee te maken heeft en het verhaal daar echt heen stuurde. Het kloosterverhaal past perfect bij het Italiaanse element, daar is goed over nagedacht.
De maatschappelijke problemen zoals pesten, een outcast zijn en de gevolgen voor een kind van het opgroeien zonder vader vond ik bijzonder sterk geprofileerd. Dat een jong meisje te maken heeft met dermate heftige issues en op zo’n heftige manier geconfronteerd wordt met de keuzes van o.a. haar moeder geeft het verhaal een hoge psychologische lading. Zoé is duidelijk een meisje van de rekening en niets daarvan had ze zelf kunnen voorkomen. Alles dat haar overkomt is debet aan anderen, haar invloed is beperkt maar de gevolgen zijn wel volledig voor haar. Die aspecten voeren de boventoon in het leven en hoe Zoé haar weg zoekt in het leven. En dat is een moeilijke opdracht op die leeftijd, vooral omdat ze er feitelijk gezien alleen voor staat. De antwoorden op haar vraagstukken behoeven antwoorden maar die komen niet vanzelf. Soms voelde het aan dat het gewoon écht niet eerlijk is allemaal.
Onomkeerbaar is geen dikke roman maar wel een veelzeggend verhaal, ik had het dan ook zo uit. Zware dilemma’s beheersen het leven van Zoé, een meisje waar ik met tijden oprecht medelijden mee had. Het is wel heel veel wat ze op haar bord krijgt, haar zoektocht is heel plausibel. Daarom vond ik het niet altijd aannemelijk hoe de auteur haar uit de strijd laat komen, ik had meer emoties en disbalans verwacht op die leeftijd. Maar het kan zijn dat dat voor Zoé niet opgaat natuurlijk. Ik kreeg hierdoor niet echt binding met Zoé maar vond haar verhaal wel betreurenswaardig. Een meerwaarde voor het verhaal was de uitdieping rondom de rol van moeder, dat verklaarde wel het een en ander, het deed mij vreemd genoeg geen sympathie voor haar krijgen. Ines Nijs brengt dat op zich wel goed over, ze heeft een indringende manier van schrijven die me nog meer had aangesproken wanneer het wat minder filosoferend was opgetekend. Het is soms té mooi verteld.
De drang naar erkenning, het gezien worden en behoefte aan geborgenheid staan centraal in deze roman. Het feit dat Zoé volhardend blijft, ondanks de tegenstand, is knap maar meteen ook de verklaring voor mij, dat het niet volledig aannemelijk is. Niet alles is leeftijdsconform maar daarmee niet minder heftig. Dat geldt ook voor de rol van school, de nonnen en alles wat daarbij komt kijken. Ik heb niets met de kerk als instituut en in dit verhaal werd dat gevoel niet ontkracht, integendeel. De kriebels en antipathie waren volop aanwezig.
Al bij al is Onomkeerbaar een behoorlijk traumatisch verhaal waarin een jonge vrouw op zoek gaat naar haar eigen identiteit en invulling van een leven dat nog in de kinderschoenen staat. Dat is zonder extra uitdagingen, aannames en emoties van anderen, al moeilijk genoeg. Zoé’s honger naar geluk vond ik treffend en met vlagen hartverscheurend.
Deze debuutroman doet me ondanks de kritiekpuntjes zeker uitkijken naar vervolgwerk van Ines Nijs, ze heeft absoluut een treffend verhaal geschreven. Ik geef graag drie overtuigende sterren voor het verhaal van Zoé.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
