Bette Westera laat de taal zingen, Henriette Boerendans geeft kleur
In Dichter bij de seizoenen hebben Bette Westera en de bekroonde illustrator Henriette Boerendans de handen ineengeslagen. Het is een boek dat je versteld doet staan over de schoonheid en de speelsheid van taal én beeldende kunst. Een boek om je vingers bij af te likken en bovendien een geweldige inspiratiebron om met kinderen/jongeren aan de slag te gaan met poëzie en houtsneden. Taal en beeld vormen een perfecte eenheid.
Frisgroen
Het boek bestaat uit vier grote delen, de vier seizoenen, te beginnen met de lente. Ieder seizoen toont een prent, een houtsnede waarin Boerendans het karakter van dat seizoen weergeeft. Vaste ingrediënten zijn het huis en een grote boom. In de lente is de prent frisgroen en tooit een mooie bloesem de boom, in de zomer zijn het warme tinten en zie je de boom goed in het blad staan en de bloemen bloeien. Op iedere prent staat een gedicht, een haiku, van Westera die in klank en sfeer het seizoen spot-on weergeeft: “Bleekblauw bloesemblad / dwarrelt door de lentelucht / en kietelt de klei.” Je verbeelding wordt meteen gestimuleerd. Lees het gedicht hardop en de lichte klanken en de werveling maken je meteen vrolijk, zoals de lente het begin is van nieuw leven. Logisch dat er gekozen is voor een haiku. Bijna alle Japanse haiku (en niet haiku’s) gaan over de natuur. In Japanse dichtbundels worden haiku ingedeeld naar de seizoenen, zo lezen we achter in dit poëzieprentenboek.
Iedere maand krijgt een passend gedicht en elk gedicht is in een andere versvorm geschreven. Het rondeel of het elfje kennen de meesten wel, maar weet je wat een ‘spicht’ is. Deze versvorm is bedacht door Heinz Polzer (Drs. P). Westera geeft als toelichting dat de dichter op een dag de opdracht kreeg een gedicht te schrijven dat op de rug van een dik boek paste. Lang en smal. Een spicht want spichtig betekent lang en smal. Rijm en ritme moesten lekker lopen. “Alles moest kloppen als een specht.” En wat doet Westera voor de maand mei? Ze schrijft een spicht met in de hoofdrol een specht. De titel is ‘Gehakketak’ en het gaat zo: In de bossen / klinkt het kloppen / van de grote / bonte specht, // die een gat gaat / hakketakken / waarin zij haar /eitjes legt.” Lekker hakketakkende klanken. Je hoort de specht en je weet meteen waarom hij een gat in de boom hakt. ‘Lentekriebels’ is geschreven in de vorm van een acrostichon, een naamdicht. De eerste letters van iedere regel vormen een naam. In dit geval Vincent van Gogh. Boerendans maakt er een prachtige tak die vol met amandelbloesem is, in de stijl van Van Gogh.
Stapelvers
Iedere versvorm wordt prima uitgelegd, zodat kinderen er ook mee aan de slagkunnen. Westera heeft ook zelf een versvorm bedacht. Het stapelvers, een gedicht zonder rijm, maar waarbij woorden op elkaar gestapeld worden. Creativiteit ten top dus.
Westera laat de taal zingen. Haar gedichten hebben een prachtig ritme. Wat te denken van pareltjes van zinnen als deze: “De akkers worden wakker, in de klei / boetseren oude ploegen nieuwe voren”. Of de vogels die overwinteren: “Wij vinden hier onze / winterversnapering: / pindarisotto en zadensaté”. En in juli: “Helder / Geen wolkje / aan de hemel / behalve een dansende wolk / muggen” Een hele wereld verbeeld en verklankt in elf woorden; een elfje dus. En bij iedere maand zo’n houtsnede om in te lijsten: het herfstbruin van de herfst om het warme bed onder de bladeren van de egel te verbeelden, het koude blauw van januari: “De staart van de grazende gans in de winterse wei.”
Op iedere pagina is er verwondering. Alles aan dit boek sprankelt. Een parel van een boek dat je kinderen (en ook volwassenen) niet mag onthouden.
Leesfragment
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
