Concrete maatschappelijke oplossingen van de bedrijfseconoom
De moderne burger is multitasker bij uitstek, die meer en meer loopbaanontwikkeling met opvoeding voor kinderen en mantelzorg voor ouderen moet combineren. Omdat wij beseffen dat wij altijd meer zijn dan ons werk en een dag nog steeds 24 uur telt, is verstandig gebruiken van tijd een belangrijk onderdeel van onze levenskunst geworden.
In zijn Echte mannen werken 4 dagen. Een frisse kijk op mens, werk en inkomen, gaat bedrijfseconoom Louis Goulmy grondig te werk. Vanuit eigen frustratie over zijn tot voor kort spreadsheet-gestuurd werk, geeft hij na grond (onder)zoekproces zijn eigen werk en inkomen anders vorm. In hoofdstukken over werk en inkomen, de toekomst van werk, de 4-daagse werkweek, welvaart en welzijn, komt Goulmy ook tot concrete (maatschappelijke) oplossingen, die variëren van ook 4-daagse schoolweken tot de vereenvoudiging van het belastingstelsel. In een vlotte, betrokken en nabije stijl bouwt Goulmy zijn betoog stap voor stap op, voorzien van een breed palet van recent onderzoek op het immense terrein van werk, leefstijl, organisatie- en maatschappijplanning en zelfbewust burgerschap.
Psychologie
Veel werkproblemen beginnen met beleefd eigenaarschap ervan in plaats van zich (moeten) verschuilen achter of beheerst weten door een systeem: 85% mensen over de hele wereld geeft aan niet of nauwelijks bij het eigen werk betroken te zijn. Dus (beetje neo- Marxistisch?) gaat Goulmy op zoek naar zin voorbij de vervreemding. Psychologische effecten van voltijds werken: het gaat om verdelen van energie (niet van tijd op je werk), het weekendeffect, komen langs in de analyses. Goulmy breekt lansen voor het mensgericht kapitalisme van Andrew Yang dat ook bredere maatschappelijke impact kan hebben: ‘Door het waarderen van onbetaald werk (middels een basisinkomen) komt er ruimte vrij om dit cruciale werk te doen (en daarnaast te blijven werken).’ Kate Raworths Donuteconomie wordt behandeld met o.a. het pleidooi dat markt en overheid gelijkwaardig aanwezig moeten zijn om een People Planet Profit wereld te kunnen maken. We lezen hoe basisinkomen onvoorziene voordelen kan meebrengen omdat mensen wellicht minder massaal gaan verhuizen uit regio’s waar minder werk is. Uiteindelijk mondt het boek uit in een hartstochtelijk pleidooi voor de 4-daagse werkweek en flankerende oplossingen zoals 6 dagdelen gratis kinderopvang (in te zetten naar behoefte) en zelfs voorstellen voor een belastingsysteem voorbij het woud van toeslagen, kortingen en uitzonderingen.
Echte mannen werken 4 dagen past zo in een rijtje hedendaagse ‘radicale’ boeken/bronnen samen met o.a. Paul Schenderlings Er is leven na de groei (over de-growth) en de VPRO’s Tegenlicht-docu’s. Niet alleen leest het boek ‘lekker weg’, het gaat regelmatig ook een slag dieper dan wat er aan eendimensionaals op dit terrein her en der verspreid wordt uitgebracht. Soms misschien iets te veel van het goede (aantal citaten/onderzoeken per bladzijde) ontstaat ook het risico van zich herhalen, maar dat blijft beheersbaar. Het boek laat zich ook prima scrollen; je gaat vanzelf zappen. Bovendien helpt humor regelmatig een boodschap over te brengen: ‘We worden door al dat lange werken minder effectief, immers: een botte zaag zaagt minder goed (en is minder vriendelijk).’
Belastingstelsel
Na de analyses van en beschouwingen over hedendaags werk- en leefstijlleed, volgen oplossingen. En waar de intelligente, soms opzienbarende beschouwingen en analyses soms gebukt gaan onder soms wat te rijke onderbouwing in de eerdere hoofdstukken, daar zijn onderbouwingen van oplossingen, zoals vereenvoudiging belastingstelsel, verhogen van erfbelasting en vermogensbelasting in het algemeen, wat aan de magere kant. De vlotte, persoonlijke redeneer- en schrijfstijl, keert zich hier helaas soms tegen onderwerp. Gevolg is dat Goulmy met net iets te grote stappen te snel thuis wil komen (het boek eindigt trouwens weer praktisch met managementsamenvatting en een organisatiechecklist). Als geheel laat het boek toch een goede indruk achter, omdat de auteur je laat nadenken over zaken die we massaal for granted nemen als het gaat om werken, leefstijl, inkomen en onze relaties daarmee. Mocht je als professional, zzp’er of ‘gewoon’ mens nadenken over hoe je je (werkzame) leven het beste kunt leiden, dan is Echte mannen werken 4 dagen een interessante en regelmatig goede gids die je verder kan helpen. En momenteel kan het ook voor opstellers van verkiezingsprogramma’s een interessant ‘samenvattend’ en pakkend boek zijn, gelardeerd met pakkende zinvolle volzinnen over werk, inkomen, gelijke taken, gezin, vereenvoudiging en samenleven.
De titel geeft aan waar het boek allemaal een antwoord op wil zijn, maar er is wat voor te zeggen: vervang ‘Mannen’ door ‘Mensen’ in de titel. Nu kan de titel ertoe leiden dat de helft van de wereldbevolking dit boek om de verkeerde redenen niet zal aanschaffen (tip voor een volgende druk?)
Pleidooi
‘Sterren’ bij recensies kunnen lezers/lezeressen helpen zich te oriënteren op de boekenoceaan. De reden dat Echte mannen werken 4 dagen 3,5 sterren krijgt, is omdat het boek goed op weg is, maar nog niet is aangekomen op de plaats van bestemming. Los van meer onderbouwing van oplossingen, broodnodig voor meer sympathisanten voor een soms verstrekkend pleidooi, is er behoefte aan doorvertaling van de ideeën naar meer soorten werken. Neem asynchroon werken, d.w.z. tijd- en plaats onafhankelijk werken. Dit gaat (nu al) vaak op voor kennisbanen in financiën, advieswerk, onderwijs (huiswerk, het oudste asynchrone werk dat er is?) Alleen, mensen tijd en plaats onafhankelijk verzorgen (zorg en kinderopvang) of bekeuren (politie) wordt knap lastig. Simpelweg omdat eindgebruikers niet tijd en plaats onafhankelijk zijn, maar door hun aanwezigheid en wensen een werkprocesinrichting ‘afdwingen’. Juist bij mensen in deze sectoren staat de werk/energie/zelfsturings-balansbalans al jaren onder druk waardoor zij snakken naar meer uitgewerkte, werkbare voorbeelden van asynchroon werken enzovoorts.
Leven is (veel) meer dan werken, zoals Goulmy laat zien. Het boek Echte mannen werken 4 dagen. Een frisse kijk op mens, werk en inkomen kan een waardevolle bijdrage leveren aan het optimaliseren van datzelfde samenhangende leven.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
