Obscure momenten met grote gevolgen in de geschiedenis
Wie het over ‘de Spaanse dictatuur’ heeft, zal gewoonlijk aan Franco denken. In Spanje verwees ‘la dictadura’ tot voor kort naar een veel onbekender militair bewind: dat van generaal Primo de Rivera die in Spanje na een staatsgreep in 1923 zeven jaar lang de macht uitoefende.
Rif-oorlog
De aanloop daartoe vormt de achtergrond van Bulnes’ imposante roman Het bloed in onze aderen: vanaf de Rif-oorlog die Spanje in Noord-Afrika uitvecht en die in 1921 een rampzalige wending neemt tot de staatsgreep twee jaar later. Daarna trekt het land zich uit de Maghreb terug, met behoud van de enclaves Ceuta en Melilla: inmiddels onbedoelde bruggenhoofden voor de Afrikaanse trek naar het noorden.
Zichtbaar
Zo kan de geschiedenis zelfs op haar meest obscure momenten gevolgen hebben die pas lange tijd later zichtbaar worden: misschien het beste argument om geen detail daarin voor oninteressant te verslijten. En interessant maakt Bulnes deze gebeurtenissen zeker. Lang kun je twijfelen over het genre waarin je het boek zou indelen, maar ‘historische thriller’ zou waarschijnlijk de beste omschrijving zijn. Historisch omdat je er flink wat kennis over het Spaanse verleden uit opdoet. En triller omdat Bulnes het verhaal hier en daar tot een ware page-turner weet te maken.
Gekonkel
Duistere seksuele praktijken, chantage, politiek gekonkel, militaire incompetentie en anarchistisch straatgeweld zijn de voornaamste ingrediënten van de wederwaardigheden waarin Augusto Santamaría, eerst legerkolonel, dan speurder in de Madrileense veiligheidsdienst, willens nillens het samenzweringsklimaat wordt ingetrokken. Heeft hij ooit echt bestaan? Het nadeel van deze historische romans is dat je nooit weet waar de feiten ophouden en de schrijversfantasie begint. Voor een lezer die pas daarin met dit verleden kennismaakt is dat niet zonder belang. Maar de romancier kun je dat niet verwijten. Wil de lezer zekerheid, dan zou hij ook naar een echt geschiedenisboek kunnen grijpen.
Dimensies
Hij zou dan wel een spannend plot missen, en een paar aangrijpende maar evident fictieve personnages. Het moet in de literatuur nu eenmaal uit de lengte of uit de breedte komen. Wie beide dimensies hun grootste gezamenlijke reikwijdte wil gunnen, komt met dit boek een heel eind.
—
