SF-verhalen met wetenschappelijke basis en een menselijk hart
Het zat al een tijdje in de lucht, maar vooral dit jaar heb ik echt het idee dat de SF in Nederland aan het bruisen is. Waar de fantasy rustig verder pruttelt met inwisselbare trilogieën en op het eerste gezicht weinig vernieuwing (ik chargeer natuurlijk), zie ik in de SF-hoek nieuwe schrijvers opduiken, die ook iets nieuws toevoegen aan wat er al is. Ik zie bovendien enthousiasme bij lezers, aandacht voor SF-boeken zelfs in reguliere media en het ontstaan van nieuwe samenwerkingsverbanden. Een van de nieuwe schrijvers die de SF in Nederland de laatste tijd is komen versterken, is Charles van Wettum. Hij is actief op de sociale media en schrijft onder andere recensies, maar nog belangrijker: hij levert verhalen. Gepubliceerd van zijn hand zijn tot nu toe vooral korte verhalen, maar langer werk zal hopelijk ook snel komen. De bijdrages aan het genre van zijn hand zijn in mijn optiek een welkome toevoeging aan de SF in ons taalgebied.
Wetenschap
Mijn optiek is overigens die van de liefhebber van de zogenoemde ‘hard SF’ – SF die gaat over op wetenschap gebaseerde ideeën en verkenningen van de toekomst, die een gevoel van verwondering opwekt. Er zijn ook veel liefhebbers van ‘literaire SF’ – verhalen waarbij het ‘novum’ niet zelf het onderwerp is van het verhaal, maar dient als metafoor voor de verkenning van het innerlijk van de al dan niet op de schrijver zelf gebaseerde hoofdpersoon en waar het draait om de kwaliteit van het proza en gebruik van literaire technieken. In activiteiten ter promotie van het fantastische genre kreeg die laatste vorm de laatste jaren veel aandacht, onder andere door workshops over het schrijven voor SF voor literaire auteurs. Ik was zelf nooit benieuwd naar de verhalen die daaruit voortkwamen. Ik zou liever SF-verhalen hebben gezien van wetenschappers. Maar bij mijn weten zijn er voor hen nooit dergelijke cursussen georganiseerd. Veel SF in Nederland wordt geproduceerd door schrijvers zonder wetenschappelijke achtergrond en dat is prima (want het zijn op zich goede verhalen), maar ze missen de connectie met wetenschappelijke theorieën en de wetenschappelijke manier van naar de wereld kijken.
Sterrenkunde
Charles van Wettum heeft een achtergrond in de sterrenkunde. Dat is alvast het eerste dat hij toevoegt aan de SF in ons taalgebied. Zijn verhalen, verzameld in dit door hem zelf uitgebrachte boekje, gaan over wetenschappelijke concepten. Van kosmologische principes en hoe verschillende constanten de samenstelling van ons universum veranderen, tot de samenstelling van de atmosfeer van Jupiter, tot de datazee en ogenblikkelijke communicatie. De ideeën in zijn verhalen doen de meer wetenschappelijk georiënteerde lezer over het heelal nadenken en wekken daadwerkelijk die ‘sense of wonder’ op die eigen is aan klassieke ‘harde SF’. In het verhaal ‘Big bang’ bereikt hij een grootschaligheid die ik nauwelijks eerder ben tegengekomen, ook niet in internationale SF. Adembenemend.
Cynisme
Wat de auteur daarnaast onderscheidt, is het ontbreken van cynisme. Ja, er is plek voor teleurstelling, voor verdriet, voor strijd. Maar de hoofdpersonen geven hun menselijkheid niet op. Heel wat Nederlandstalige SF-verhalen bevatten een flinke dosis cynisme. Dat doet niet af aan hun kwaliteit natuurlijk, maar als je er veel van achter elkaar leest, gaat het opvallen. In de verhalen van Van Wettum zijn schoonheid, waarheid en liefde (en vooral die laatste) betekenisvol en dat blijven ze, zelfs als de grondvesten van het universum veranderen of als mensen nauwelijks meer als mensen te herkennen zijn. Mooi is bijvoorbeeld ‘Dat maakt ons mens’, waarin een groepsintelligentie moet leren op een andere manier te functioneren. De verhalen zijn overigens niet zoetsappig – daarvoor heeft de auteur teveel levenservaring. Het slotverhaal van deze bundel zorgt voor een emotioneel slotakkoord vol werkelijk doorleefde emotie. Het maakt des te meer indruk omdat het zo bedrieglijk eenvoudig is opgeschreven. Maar juist daarin zit de gevoeligheid. De menselijkheid van de karakters blijft overeind.
Foutjes
Dat er een paar foutjes in de tekst waren blijven staan, zij de auteur vergeven. Dit is een zelf uitgebracht werk van iemand die graag zijn verhalen wil delen met andere SF-liefhebbers en zoals uit mijn bespreking waarschijnlijk af te leiden is, vind ik het echt een aanrader! Ik kijk ondertussen uit naar meer van de hand van deze schrijver.
—
Ook verschenen op Hebban
