Verdriet op jonge leeftijd
Er is de laatste tientallen jaren steeds meer aandacht voor kinderen en jongeren die een verlies lijden. Zij kunnen in hun nabije omgeving meemaken dat een ouder, broer of zus overlijdt. Van heel andere orde is het overlijden van een klasgenoot. Kinderen en jongeren ervaren ook dat grootouders in hun laatste levensfase terechtkomen en ‘als het goed is’, is dat hun eerste persoonlijke confrontatie met de eindigheid van het leven. Ieder verlies staat op zichzelf en het heeft dan ook geen zin om ze met elkaar te vergelijken in de zin van ‘wat is erger’ want dat doet aan de beleving van concreet verdriet alleen maar afbreuk. Wél is er vaak een terugkerend patroon te ontdekken in het proces van omgaan met een verlies.
Aansprekende cases
In dit boek Rouw bij kinderen en jongeren wordt specifiek bij de leef- en denkwereld van kinderen en jongeren stilgestaan. De heldere maar toch hier en daar misschien toch wat theoretisch aandoende tekst wordt geïllustreerd met vele cases uit de praktijk. Deze brengen de relatie tussen kind/jongere en een verlies echt dichtbij en zijn zeer herkenbaar. Het gaat in dit boek altijd om het verlies van personen, al zijn er uiteraard meer vormen van verlies die een kind of jongere ook kunnen treffen. Ieder hoofdstuk eindigt met een aantal praktijkgerichte vragen.
Nieuw voor mij is de term ‘herrouwen’ die bij kinderen en jongeren kan voorkomen. Er wordt mee bedoeld dat zij vaak op latere leeftijd aan de echte rouw toekomen. Er is uitgebreid aandacht voor de verschillende fasen van ontwikkeling en hoe deze rouw beïnvloedt. Belangrijk is de ‘cirkel van veiligheid’ waarin een kind of jongere zich vertrouwd voelt om aan de ene kant zichzelf te zijn en tevens de ouder kan zien als degene bij wie je altijd gerecht kunt.Een beetje jammer is dat verschillende keren wordt gesproken over verlies ‘verwerken’. Het is zo’n ingesleten woord maar het roept bij nadere beschouwing toch een onjuiste sfeer op. Dat is overigens niet de denkwijze van dit boek.
Doelgroep
Waardevol is het hoofdstuk “Communiceren na verlies” dat goed beschrijft wat in deze omstandigheden belangrijk is voor degenen die met kinderen en jongeren omgaan. Zeer praktisch is ook wat er wordt gezegd over wat je als ouder níet moet doen.
Dit boek is vooral bedoeld voor mensen die werkzaam zijn in de hulpverlening of op andere wijze professioneel met kinderen omgaan, zoals onderwijzend personeel of mensen in de zorg. Er is ook een hoofdstuk over “Omgaan met rouw op school” waar gewezen wordt op het belang van een rouwprotocol. Door de vele praktijkvoorbeelden is ook geschikt voor ouders en mensen die zich in het onderwerp interesseren.
De eerste druk van dit boek verscheen in 2017; dit is de tweede, herziene die in 2024 uitkwam. Mariken Spuij is klinisch psycholoog, psychotherapeut en orthopedagoog. Zij is docent-onderzoeker aan de universiteit van Utrecht. Samen met Paul Boelen schreef zij eerder Rouwhulp.
—
Voor het eerst verschenen op Bazarow
