Fascinerende dystopie die blijft boeien
In het kort: door schrijffoutjes en de toevoeging van heel veel Engels in de tekst werd mijn leesplezier een beetje bemoeilijkt en het plot bevat wel een aantal toevalligheden en onwaarschijnlijkheden, maar de originele metaforen en het frisse taalgebruik in combinatie met het actuele karakter van de dystopische wereld, maakten dit boek zeker de moeite waard. Bonus is dat de psychische verwarring van de hoofdpersoon overtuigend is beschreven (door iemand die dit van dichtbij bij mensen heeft waargenomen), waardoor het verhaal onder je huid komt te zitten. En.. er komen onverwachte actiescènes in voor, die bij gamers waarschijnlijk tot een brede glimlach zullen leiden.
Ontwaken en niet meer weten wie je bent
Het is zonde dat deze roman geen uitgever heeft gevonden, want het verhaal en het schrijfniveau zouden daar zeker voor geschikt zijn geweest, in combinatie met de thematiek. Ten eerste had dit boek dan een groter lezerspubliek gevonden, en ten tweede zou de productie van het boek dan wat netter zijn geweest (wat ook weer tot een groter lezerspubliek zou hebben geleid). Maar in de huidige vorm is het boek voor liefhebbers van sciencefiction fiction en met name de dystopische variant ervan, een aanrader van eigen bodem. Dit verhaal draait om Julius, die gefrustreerd met zijn werk zijn toevlucht neemt tot Auris – een app die je meeneemt naar allerlei ervaringen. Maar als er iets misgaat wordt hij verward wakker. Hij weet niet meer wie hij is, en wie de vrouw is op de foto die hij met zich meedraagt … Zijn zoektocht brengt hem van een kliniek waar mensen van Aurisgebruik proberen af te kicken naar een robotstrijd in een grote arena. Heeft hij zelf controle over zijn leven, of wordt hij nog steeds door machten buiten hem beïnvloed?
Technologie gebruiken om de werkelijkheid te ontvluchten
Dat mensen de dagelijkse werkelijkheid neigen te willen ontvluchten is van alle tijden. Ooit was het drank, nu is het technologie. Tieners kunnen verslaafd raken aan games, anderen kijken zelfs op de fiets nauwelijks op van hun telefoon en iedereen is steeds door social media aan het scrollen. Een alternatieve realiteit, waar alles uitvergroot is – het nare in de wereld staat zij aan zij met foto’s van gelukkige mensen, memes en reclames. Ondertussen bij alles wat men meemaakt: is dit iets dat ik kan delen? Onze relatie met de werkelijkheid verandert. De laatste jaren hebben we in de wereldpolitiek en rond Covid gezien hoe mensen door de echokamers van de social media achter waandenkbeelden kunnen aanlopen en samenzweringstheorieën kunnen aanhangen.
Verwarring van mensen
De auteur combineert zijn inzicht in mentale aandoeningen (de verwarring van mensen die hun waarneming van de werkelijkheid niet kunnen vertrouwen) met een bewuste uitvergroting van onze werkelijkheid – zowel van de zinloosheid van aspecten van het dagelijkse leven als het gevoel van betekenis dat technologie (ten onrechte) lijkt te verlenen. Werkelijke connectie van hart tot hart lijkt niet de oplossing te zijn, maar wel het antwoord. Tussendoor ook een sneer naar de bedrijven die aan deze hele toestand proberen te verdienen. Heel goede thematiek dus, die je met een andere blik naar je eigen wereld doet kijken. Een mooi aspect was het einde, dat voor een dystopie behoorlijk positief was – maar de auteur was zo slim om te laten zien dat als de oorzaak van het probleem niet is weggenomen, het nooit eeuwig weg zal blijven.
Baden in een emmer frustratie
Een andere reden om dit boek aan te bevelen is het frisse proza. Misschien probeert de auteur voor sommige lezers te interessant te doen, maar het is duidelijk dat hij over zijn taal heeft nagedacht en meer wil doen dan alleen weergeven wat er gebeurt. Het begint al op de eerste pagina met zinnen als “In gedachten zit hij al in de auto, maar fysiek vouwt hij nog een boterham dubbel in de keuken.” of “Hij baadt zich in een emmer frustratie en elk extra beetje tegenslag klotst over de rand.” Of verderop, een hele mooie: “Als een kat die in een aquarium is gedonderd, zoekt hij angstvallig naar grip op iets van logica, maar er is niks.” Tegelijk gebruikt hij geen onnodig lange zinnen, geen vervelende tangconstructies en de tegenwoordige tijd en goed gevonden neologismen geven de tekst een vlot karakter.
Met een ander meekijken op social media
Wat het perspectief beseft gebruikt de auteur de alwetende verteller. We springen van persoon naar persoon, op sommige plekken midden in een paragraaf. Dit kan voor lezers verwarrend overkomen – maar in deze context werkt het, want is het niet zo dat we op social media ook steeds met iemand anders meekijken, dat we ook van hoofd naar hoofd springen en door onze apps gevraagd worden nu eens met die persoon, dan weer met die mee te leven? Wat wel opviel (maar ook dat kun je verzoenen door het te vergelijken met het ogenschijnlijk toevallige van door apps gestuurde social media) was de rol van toeval in het verhaal. Karakters die de hoofdpersonen toevallig tegenkomen, lopen ze later in een andere context tegen het lijf. Waarom ontfermt een internationaal beroemde muziekster zich om Julius en Emma? En hoe kan het dat Julius nare situaties steeds toevallig overleeft? Een minder onwaarschijnlijk plot had dit verhaal nog overtuigender gemaakt.
Wat is de taal van social media? Engels
Er wordt veel Engels gebruikt in dit boek, karakters praten en denken in het Engels. Dat is met de huidige ontwikkelingen in de media realistisch, maar voor de lezer niet makkelijk steeds te moeten schakelen. Het Engels leek op punten ook niet te kloppen en bevatte ook nog heel wat foutjes, wat storend is tijdens het lezen. Het had de moeite geloond een professionele redacteur naar het manuscript te laten kijken. Kun je foutjes negeren, dan moet je dit boek echter zeker niet laten liggen. Een originele en spannende dystopie van eigen bodem, van iemand die hopelijk de kans krijgt nog ver te groeien als SF-schrijver!
—
Ook verschenen op Hebban
