"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Reclame en de Kunst van het Hacken

Zaterdag, 29 januari, 2022

Geschreven door: Antoni Dol
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Indrukwekkend SF-verhaal over invasieve reclame

[Recensie] De titel doet misschien denken dat het gaat om een non-fictieboek. Het is wel degelijk een (korte) roman. Of lange novelle? Met ongeveer 190 pagina’s was het voor mij een dag lezen voor ik dit boek uit had. Het is het derde boek van deze auteur dat ik heb gelezen en in mijn opinie ook het beste van de drie. Het is duidelijk te zien dat hij zichzelf voortdurend verbetert, een eigenschap van een goed schrijver. Klaagde ik er bij eerder werk nog over dat er foutjes in stonden, of dat sommige karakterontwikkelingen niet geloofwaardig waren, hier was daarvan nauwelijks nog iets te merken. De paar redactiefoutjes vielen nauwelijks op en de enige kanttekening die ik te maken had wat de karakters betrof was dat de mogelijke romance tussen de hoofdpersoon en een fotomodel wel heel erg snel verliep. Het verhaal was mijns inziens sterker geweest als dat element achterwege was gelaten, of als het juist sterker was uitgewerkt. Toen de een de ander uitvroeg bij de eerste ontmoeting, kon ik in elk geval niet aannemen dat die zomaar ‘ja’ zou zeggen. Maar aan de andere kant zijn snel verlopende romances niet ongebruikelijk in dit type verhalen en het is ook zeker niet waar het in deze korte roman om draait, dus ik had er geen moeite mee dit alles door de vingers te zien.

De aspecten die ik sterk vond aan het eerdere werk van Dol, vond ik in dit werk juist nog beter neergezet. Dit is echte sciencefiction, die een technische ontwikkeling neemt en de gevolgen daarvan laat zien en daarmee commentaar levert op onze eigen tijd. De techniek wordt zodanig uitgewerkt dat hij geheel geloofwaardig is. De auteur heeft daar echt zorg aan verricht. Het is ook een modern probleem: dat van de social media die gegevens van gebruikers verzamelt, en die verkoopt aan bedrijven om reclame te maken die precies aansluit op die gebruikers. Slinkse vormen van marketing, grenzend aan manipulatie of de grens over, worden daardoor mogelijk. In dit boek wordt deze marketingtechnologie nog een stap verder gevoerd in de vorm van ‘AdBots’. Zelfs als je op een terrasje zit, ontsnap je hier niet aan. Een kunstenaar neemt de ‘AdBots’ over voor projecten. Joris Hamelink wordt door Raymond Bodegraven, directeur van het bedrijf AdIntel ingehuurd om een eind aan deze hacks te maken. Hij stuit op een groep die zich verzet tegen de toenemende bedreiging van de privacy. Het duurt niet lang of hij raakt ervan overtuigd dat zij met hun betoog een punt hebben. Maar hoe kan hij hen helpen en tegelijkertijd zijn opdracht naar behoren vervullen?

Er zijn wat veel karakters om uit elkaar te houden, bij AdIntel en bij de verzetsgroep, maar de meeste zijn echt bijfiguren en de belangrijkste personen zijn goed te volgen. Het lukt Dol prima de lezer in het ongewisse te houden over de ware identiteit van de gezochte kunstenaar en de motieven van de verschillende mensen. Tegelijk zorgt hij dat de zoektocht van de cybercrimedetective en de conclusie volledig samenhangen met de premisse van het werk – dit is niet een detectiveverhaal dat slechts toevallig in de toekomst van het jaar 2080 is gesitueerd. De kunstwerken waren in mijn bescheiden mening origineel en werden ook heel mooi in woorden gevangen. De auteur wist de verschillende locaties waar de hoofdpersoon langs ging, goed te beschrijven, zodat ik geen moment verdwaalde in het verhaal. Ik ben best wel onder de indruk van dit boek, zoveel mag hopelijk wel duidelijk zijn.

Tenslotte -niet onbelangrijk voor een SF-roman- is het centrale idee gewoon heel sterk. Het is geloofwaardig dat reclame ooit deze vorm zou kunnen aannemen en de gevolgen voor de privacy en de persoonlijke ruimte zijn treffend verwoord. De manier waarop de ‘AdBots’ mensen blijven lastig vallen en ze aanspreken op persoonlijke onzekerheden en kwetsbaarheden was makkelijk voor te stellen en daardoor ook behoorlijk eng. Ik word nu al moe van de advertenties op YouTube. Moet je nagaan hoe het zou zijn als deze toekomst realiteit wordt … Zoals de beste SF dient ‘Reclame en de kunst van het hacken’ als waarschuwing. Op de cover staat ‘De Superrealiteit 1’, wat suggereert dat Dol nog meer verhalen wil vertellen die zich in deze wereld afspelen. Wellicht met dezelfde detective als hoofdpersoon. Op basis van de kwaliteit van dit boek kan ik met overtuiging zeggen dat ik ze heel graag wil lezen! Wie echte maatschappijkritische SF wil lezen van Nederlandse bodem moet Reclame en de Kunst van het Hacken aanschaffen.

Bergen


Eerder verschenen op Hebban

Boeken van deze Auteur: