Meeslepende geschiedenis over liefde, onthechting en familiebanden
[Recensie] Het is september en in deze maand wordt De Maand van de Surinaamse Literatuur georganiseerd. Er werden boeken gelezen als Tenzij de vader van Karin Amatmoekrim en Scheurbuik van Annette de Vries.
Danseres Lucia ontvangt een brief van haar oude jeugdvriend. Miquel is terminaal en verzoekt haar terug te keren naar Suriname om hem bij te staan in zijn laatste levensfase. Ondanks dat ze opziet om geconfronteerd te worden met Miquels sterfelijkheid, vindt ze het ook enorm spannend om weer na al die jaren naar haar thuisland terug te keren. Het weerzien met haar land doet meer dan Lucia ooit had kunnen vermoeden. Ze is iemand anders geworden sinds ze als klein meisje met haar ouders vertrokken is naar het moderne Nederland. De muur om haar hart – dat ze zo angstvallig is blijven verstevigen – gaat de eerste barstjes vertonen wanneer ze haar eerste stap in Suriname zet.
Terminaal
Lucia is niet de enige met persoonlijke problemen. Haar jeugdvriend Miquel is terminaal, hij heeft zo’n zijn eigen problemen om vrede te vinden met zijn noodlottige einde. Maar ook jeugdvrienden Carmen en Pedro kampen met verdriet en verlies. Pedro is een rokkenjager en onlangs door zijn vrouw het huis uitgezet. Hij mist zijn kinderen en is een zoekende hoe nu verder. Carmen is weduwe en rouwt al jaren om haar man. Ze is eenzaam en slijt haar dagen met slapen, peinzen en staren. De jeugdvrienden zien elkaar na lange tijd weer onder het dak van het huis waar ze alle vier zoveel tijd hebben doorgebracht: het huis van oom Ferdinand en tante Helen.
Hun vredige bestaan werd destijds abrupt onderbroken door de mysterieuze dood van tante Helen. Heeft de dood te maken met Winti (een Surinaamse geloofsovertuiging waarin de mens omringd is met geesten)? Of ligt er iets anders aan ten grondslag? Hun samenkomst zorgt voor persoonlijk zelfinzicht: erkenning van identiteit, verdriet en onzekerheid. Het geeft hen een basis voor verdere ontwikkeling.
Familiestamboom
Het boek vertelt niet alleen de bijzondere persoonlijke ontwikkeling van de personages, maar het vertelt ook wat over de geschiedenis van Suriname. De Vries stipt het onder andere slavernijverleden en de staatsgreep aan. Dit had veel verder uitgediept mogen worden, want het heeft geen prominente rol in het verhaal gekregen. Het komt met flarden terug in het verhaal, bijvoorbeeld wanneer oom Ferdinand de gebeurtenissen van zijn buren vertelt. De Vries had de vondst van Helen haar dagboek bijvoorbeeld kunnen gebruiken voor beschrijven van de Surinaamse geschiedenis in plaats van Helens kinderloosheid oppervlakkig aan te stippen. Gelukkig geeft de gevonden familiestamboom meer inzicht in het verleden het land.
Hetzelfde geldt eigenlijk voor de mystiek omtrent Winti en de geesten die zich rond de Stille Kreek bevinden. Het verhaal richt zich meer op de personages en hun banden met Suriname. Gelukkig is dit niet oninteressant om te lezen, want Annette de Vries weet een kleurrijk en beeldend verhaal te schetsen over een prachtig land en een even prachtige bevolking. Het maakt me nog nieuwsgieriger naar het mooie land dat zo anders is dan ons strakke, platte en saaie Nederland.
Rouw
Nu klinkt het alsof het boek niet zo goed zou zijn, maar dat is het alles behalve. Het is genieten van de kleurrijke verhalen van rokkenjager Pedro die eigenlijk niet zo gevoelloos is als het lijkt. Of de ontwikkeling van rouwende Carmen die op haar beurt de zin van het leven weer terugvindt. En natuurlijk de onvermijdelijke afloop van Miquel. Lucia is het personage wat het meest aanspreekt, zij is als enige verscheurd tussen twee identiteiten. Deze twee werelden verschillen enorm van elkaar en de terugkeer naar Nederland komt steeds dichterbij. Annette de Vries weet dit allemaal te beschrijven op een decor van een warm, tropisch land waar het niet alleen gonst van de liefde, maar ook de gevolgen van een pijnlijke geschiedenis voelbaar zijn.
—
Eerder verschenen op boekenz
