[Recensie] De nieuwe thriller van Martine Kamphuis, De Kliniek, begint met een korte proloog. Daarin beschrijft ze onder meer een overpeinzing van haar hoofdpersoon. Ik citeer: ‘Door een droeve combinatie van aanleg en ervaringen zijn ze [patiënten die in een TBS-kliniek zitten] onderdeel geworden van een vicieuze cirkel van geweld. Die moet doorbroken worden, wij moeten ze daarbij helpen. De tekst klinkt nog steeds goed. Ik geloof er alleen geen barst meer van.’
De toon is meteen gezet. De hoofdpersoon is Sanne, een pas afgestudeerd arts die gaat solliciteren bij een TBS-kliniek. Eigenlijk zou ze liever in een regulier ziekenhuis gaan werken, maar daar liggen de banen niet voor het oprapen. En als er vacatures zijn, betreft het plekken ver weg van haar woonplaats. Ze woont samen met Brandon, maar die relatie lijkt niet helemaal soepel te lopen. Hij mopperde al toen ze voor haar stage ver weg moest, laat staan hoe hij erover zal denken als ze een baan neemt waar ze vanwege de afstand regelmatig zal moeten overnachten.
De vacature in de TBS-kliniek, die in haar woonplaats Rotterdam gevestigd is, komt als geroepen. Bij haar sollicitatie wordt ze hartelijk ontvangen en krijgt ze al zó snel een positief antwoord dat ze het gevoel heeft dat ze de enige sollicitante is. Bij de inwerktijd leert ze haar collega’s kennen. Ze ervaart dat er behalve ingewikkelde patiënten ook gecompliceerde collega’s zijn. Het blijkt dat er onder de medewerkers mensen zitten die houden van de macht die je in zo’n gesloten instituut over de patiënten hebt. Ze merkt ook dat de groepstherapie behoorlijk vrouwonvriendelijk is, maar dat niemand daar iets over durft te zeggen. Tevens hoort ze wat vage dingen over haar voorgangster, ene Brechtje.
Qua sfeer moest ik denken aan The Shining van Stephen King, waar ook heel mysterieus gedaan wordt over degene die vóór de hoofdpersoon die baan had. Martine Kamphuis kent de wereld van de ziekenhuizen en de klinieken zeer goed. Heerlijk voor de lezer om daar een kijkje in te krijgen. Ik hou erg van boeken waar ik een glimp mag opvangen uit een wereld die ik niet ken, maar wel fascinerend vind. Wanneer Sanne zich in de proloog bedreigd voelt in haar kantoor voor naderend gevaar uit de gang, blijkt dat de deuren van al die kantoren niet van binnenuit afgesloten kunnen worden “omdat sloten gijzelingen vergemakkelijken”.
Terwijl collega-vriendinnen allerlei baantjes krijgen op fancy plekken en in gerenommeerde ziekenhuizen, zit Sanne in een TBS-kliniek. Ondanks dat ze speciaal voor Brandon een baan vlakbij hun huis heeft genomen, verloopt de relatie met hem steeds stroever. Wanneer het hoofd van de kliniek ernstig gewond aldaar wordt aangetroffen en in coma ligt, begint de puzzel wie dat gedaan zou kunnen hebben.
Tegelijkertijd met dit spannende verhaal strooit Kamphuis met leuke zinnen die je tot nadenken stemmen. Enkele voorbeelden:
“Schaamte is van alle emoties de meest verraderlijke. Het raakt aan onzekerheden diep van binnen, aan een gevoel niet goed genoeg te zijn.” “Dat is het klassieke gedrag van een overspelige man. Hij is zijn geweten aan het sussen door jou als slechte partner af te schilderen.” “De strategie die hij toepast werkt perfect: zodra er iets misgaat alle schuld buiten zichzelf leggen en daarbij zo hoog van de toren blazen dat de ander daardoor geïntimideerd raakt.”
Of deze:
“De keuze om je eigen belangen boven die van de patiënten te stellen, maakt jullie ongeschikt om hulpverlener te zijn.”
De huidige coronacrisis heeft de auteur er fijntjes in verwerkt. Zo verzucht Sanne dat ze blij is om van dat handen schudden af te zijn omdat je nooit weet wat voor bacteriën en andere viezigheid daar allemaal aan kan zitten. Ook heeft ze in de groepsgesprekken de anderhalve meter afstandsregel subtiel verwerkt. Samenvattend kun je zeggen dat Martine Kamphuis met De Kliniek een fijn boek geschreven heeft, bomvol mensen die niet te vertrouwen zijn, gesitueerd in een slangenkuil waar het gevaar van alle kanten op je afkomt. Wanneer het dan niet alleen op het werk, maar ook thuis bijzonder onveilig wordt voor de hoofdpersoon, neemt de spanning toe. En dat is precies hoe de lezer het graag wil zien in een thriller. Vier sterren.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
