"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Recensie: De weg naar morgenochtend

Donderdag, 21 maart, 2024

Geschreven door: Joke van Leeuwen
Artikel door: Nico Voskamp

Ooit wordt het beter

Dit is een verhaal met een randje. Joke van Leeuwen heeft daar het patent op. De eerste pagina geeft een summiere aanwijzing:

“Ter herinnering aan mijn oma  
       Marie Andeweg
die in 1887 werd geboren
op een frisse septemberdag
       met een beetje regen
en 93 jaar later is gestorven.”

En op de volgende pagina nadere duiding: vroeger moesten veel meisjes op hun twaalfde van school om te gaan werken voor ‘een mevrouw’. Dit is het verhaal van Veertje, van de nacht voor ze moest gaan werken. Een sfeervol begin, het eerste plaatje: We zien een kanaal waar een volle maan boven hangt en in weerspiegelt. Op de kade een auto met koplampen aan. En een huisje waar twee mensen zitten te praten:
“‘Veertje, het is zover.’
‘Hoe ver?’
Heel ver: een heel leven lang werken. Onder ongunstige omstandigheden. De tekeningen spreken voor zich: een dienstmeisje dat zich uit de naad werkt, schrobt, bedient, afwast, schoonmaakt. Het dienstmeisje zwoegt, krijgt wat opmerkingen naar haar hoofd en zegt: ‘Dat had ik gedacht, ja.’ Waarop de dame des huizes riposteert: ‘En jij moet niet denken dat je dénkt, want je dénkt niet!’”


Dat de verhoudingen weer duidelijk zijn. Slingerend progresseert het verhaal, al worden de plaatjes na verloop van tijd wat moeizamer te plaatsen. Wel uitstekend getekend met vaak nachtelijke taferelen zoals deze:

Ruziemakende ouders
In een ander klein huisje met een wittige maan erboven, kneuterig aandoend geel olielamplicht, zitten pa en ma tegenover elkaar. Het gele licht verlicht de boze gezichten, die elkaar onvriendelijkheden toevoegen:
De man:
“JE HAREN ZITTEN TE STRAK EN DAAROM WERKEN JE HERSENS NIET!’
De vrouw:
‘ACH JIJ! JIJ HÉBT HELEMAAL GEEN HERSENS!’”


Een Boek met een Boodschap dus. Eat that, vrouwenonderdrukkers!



Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow

Boekenkrant

Leesadvies voor jongeren

Vroeger was het slechter