[Recensie] Tijdens de Chinese Culturele Revolutie in 1967 komt de hoogleraar natuurkunde Ye Zhetai om het leven. Dit omdat hij bij zijn standpunt blijft dat Einstein gelijk heeft met zijn relativiteitstheorie. Het wordt hem kwalijk genomen dat hij op de universiteit les heeft gegeven over quantum-mechanica. Dit gaat namelijk in tegen de algemeen heersende opvatting en principe van het Marxisme. Ye Wenjie probeert nog haar vader te redden, maar zij wordt tegengehouden door twee oudere universiteits-conciërges en ze moet toezien hoe de Rode Garde haar vader doodslaat. Twee jaar later heeft Ye Wenjie zich aangesloten bij het Binnen-Mongoolse Productie en Constructie Corps om te helpen de Chinees-Mongoolse grens te verdedigen tegen de Sovjets. De universiteiten zijn inmiddels weer geopend, maar daar nemen ze geen pas afgestudeerde studenten aan en Ye is afgestudeerd in astrofysica. Tijdens haar tijd bij het Corps ontmoet zij Bai Mulin die haar het boek ‘Dode lente’ geeft. Dit boek zal haar leven voorgoed veranderen.
Achtendertig jaar later worden verscheidene geleerden en specialisten uitgenodigd voor een speciale bijeenkomst bij het Onderzoekscentrum voor Nanologie waaronder de nanotechnoloog professor Wang. Hij wordt door het leger dringend verzocht deel te nemen aan deze bijeenkomst en wordt meegenomen naar het Strijdcommandocentrum. Als hij daar aankomt, is de gespannen sfeer die er heerst goed voelbaar. Tot zijn verbazing zijn er zelf vier buitenlanders aanwezig, waaronder twee militairen van zowel de VS als van het Britse leger. Wang krijgt een lijst te zien waarop namen van bekende wetenschappers staan. Tot zijn grote schrik blijkt dat zij in de afgelopen twee maanden zelfmoord hebben gepleegd. Ze hebben afscheidsbrieven geschreven. Deze zijn voor niet-specialisten moeilijk te begrijpen en men heeft de hulp van iemand uit academische kringen nodig om vooruitgang te boeken bij het onderzoek naar de zelfmoorden. Professor Wang wordt hiervoor gevraagd en hij gaat akkoord. Het blijkt dat deze wetenschappers hoorden bij een groepering genaamd Grenzen van de wetenschap.
Wang wil weten of de zelfmoorden hiermee in verband staan. Het onderzoek van Wang is niet zonder gevaar. Hij krijgt al voordat hij de eerste stappen heeft gezet, van meerdere kanten te horen dat hij zijn leven op het spel zet. Zijn onderzoek leidt hem naar een online virtueel spel dat alleen te spelen is met een v-pak en een panoramische helm. Nieuwsgierig als hij is, neemt hij deel aan het spel. Als hij de game binnen gaat ziet hij twee reusachtige woorden: DRIE LICHAMEN. De wereld die Wang betreedt is bizar en vreemd en bijzonder. De virtuele wereld geeft Wang tot zijn verbazing een realistisch gevoel. De wereld wordt beheerst door de onvoorspelbaarheid van de interactie van drie zonnen die van invloed zijn op het leven op de wereld. Hij had al jaren geen computergames gespeeld en wist dat de hardware ervoor enorm vooruit was gegaan, maar dit spel weet hem enorm te verrassen. Wang begint zijn twijfels te krijgen of de wereld alleen virtueel bestaat of dat deze misschien echt is. Ook krijgt hij het idee dat een deel van het spel geen mensenwerk is.
Het boek greep mij vanaf het begin omdat feit en fictie door elkaar heen lopen. Je leert de Chinese cultuur en geschiedenis goed kennen. De schrijver wist mij door zijn manier van schrijven te boeien, de geschiedkundige feiten worden op een aangename wijze verwerkt in het verhaal en storen zeker niet bij het lezen, ze vormen juist een verrijking om het verhaal goed te begrijpen. Daarnaast komen er ook veel wetenschappelijke zaken aan bod, vooral natuurkunde speelt een grote rol in dit verhaal. Het is een boek dat vooral liefhebbers van science fiction en wetenschap zal aanspreken. De natuurkundige zaken die besproken worden zijn goed te volgen. Wang is nanotechnoloog en geen natuurkundige. Hij heeft regelmatig vragen over bepaalde theorieën en deze reden worden dan door wetenschappers duidelijk uitgelegd aan het personage en zo dus indirect ook aan de lezer. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je bepaalde zaken niet zult snappen, de schrijver zorgt ervoor dat het ook voor mensen die zich niet verdiept hebben op het gebied van wetenschap een aantrekkelijk en leesbaar boek is, ik kan mij echter voorstellen dat als je geen interesse hebt in de diverse wetenschappelijke vakgebieden, het boek minder aantrekkelijk kan zijn om te lezen.
Het computerspel is zonder meer bijzonder te noemen, het is vreemd en bizar. In het spel probeert men beschavingen op te bouwen, maar door de drie zonnen mislukt dat keer op keer, soms met eeuwen van succes tussen de mislukkingen door, waarna men het opnieuw probeert. Dit is mogelijk omdat de tijd in het spel anders verloopt als in het echte leven. Wang is gefascineerd door het spel en komt er regelmatig terug. Hij heeft het gevoel dat het spel en de zelfmoorden van de wetenschappers iets met elkaar te maken hebben. Tijdens het spelen van de game leert Wang dat de wereld, die Trisolaris wordt genoemd, drie zonnen heeft. Vanwege hun verstorende aantrekkingskracht zijn hun bewegingen onvoorspelbaar: het drielichamenprobleem. Nadat hij enige tijd door heeft gebracht in deze wereld begint Wang het gevoel te krijgen dat het spel geen illusie is, dat het eigenlijk een soort van werkelijkheid bevat. Wangs onderzoek leidt hem naar Ye Wenjie en via haar komt hij meer te weten over wat er daadwerkelijk speelt. Wang komt naarmate hij verder speurt tot de ontdekking dat de zelfmoorden in verband staan met de mysterieuze game en dat er een complot is dat het voortbestaan van de mensheid bedreigt.
Wat een ongelofelijk goed boek heeft Cixin Liu geschreven met Het drielichamenprobleem! En dan te bedenken dat dit pas het eerste deel is van een trilogie, ik ben blij dat het verhaal nog niet afgelopen is en ik hoop dat de uitgeverij snel het tweede deel zal gaan uitgeven. De schrijver wist mijn aandacht continu vast te houden door de pakkende schrijfstijl. Cixin Liu heeft een verhaal geschreven, waarvan je je tijdens het lezen nauwelijks kunt lostrekken. Het is zowel boeiend door de wetenschappelijke uitdagingen waarvoor de mensheid komt te staan als ook spannend vanwege de belevenissen die Wang meemaakt tijdens zijn onderzoek . Zo ontdekt hij een beangstigende waarheid die gevolgen kan hebben voor de gehele mensheid. Vooral deze stukken waren erg meeslepend om te lezen.
Verder was ik verrast door het personage Ye Wenjie. Zij speelt een grotere rol in het verhaal vanwege haar verleden dan ik in het begin had kunnen vermoeden. Tegen het einde van het verhaal worden steeds meer zaken duidelijk en kom je erachter welke redenen bepaalde personages hadden voor hun keuzes wat betreft de toekomst voor de mensheid.
Na het lezen van dit boek begrijp ik waarom de schrijver de Hugo Award heeft gewonnen. Deze award is de belangrijkste internationale prijs voor een sciencefictionroman. Het nawoord gelezen van de schrijver over hoe de vertaling tot stand is gekomen en dat het pittig was om bepaalde delen te vertalen, aangezien veel woorden en begrippen verankerd liggen in de cultuur en de Chinese cultuur zo anders is dan die van ons en dat er dus met de vertaling stukken niet goed duidelijk kunnen worden gemaakt, maar dat de vertaler zijn best heeft gedaan het origineel zo goed mogelijk te benaderen. Er is dus in ieder geval goed aandacht besteed aan de vertaling. Met behulp van voetnoten worden zowel gebeurtenissen uit de Chinese geschiedenis als culturele verschillen met die van onze cultuur verduidelijkt. Ik vind het interessant om deze extra informatie te lezen. Ik kreeg er een beter begrip door voor de Chinese cultuur. Je komt ten eerste veel te weten over de wijze waarop de wetenschap zich in China heeft ontwikkeld. Dit is zo anders als hier in het westen. Je merkt dat er een groot verschil was en vaak nog is tussen onze culturen en denkwijzen.
Om een voorbeeld te geven hoe anders er in China met de wetenschap werd omgegaan: Voorzitter Mao werd vaak vergeleken met de ‘rode zon’, vooral in de jaren van de Culturele Revolutie. Wetenschappelijke onderzoeksverslagen moesten destijds zorgvuldig worden opgesteld. Technische termen die verband hielden met de zon moesten regelmatig veranderd worden om politieke risico’s te vermijden. Zonnevlekken werden bijvoorbeeld ‘solaire zwarte vlekken’ genoemd. Zwart was de kleur van de contrarevolutionairen. Zo een grote invloed had de Chinese politiek op de wetenschap.
Op de flaptekst is te lezen dat dit boek door Netflix wordt verfilmd en dat kan ik goed begrijpen. Ik hoop alleen dat ze dit op een goede manier gaan aanpakken en de essentie van het verhaal goed over te brengen op het scherm. Ik kan mij voorstellen dat mensen die niet van het genre sciencefiction houden, het waarschijnlijk geen boeiend boek zullen vinden. Ben je echter een liefhebber van het subgenre harde sciencefiction (aandacht voor accurate beschrijvingen op het wetenschappelijke vlak en dan vooral wat betreft astronomie en natuurkunde) en van apocalyptische sciencefiction, dan is dit boek zeer de moeite waard om te lezen. Ik geef Het drielichamenprobleem van Cixin Liu dan ook 5 sterren.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
