Mythen rondom Eliza May Drayden en haar boek
[Recensie] Het opvallende aan deze roman is niet alleen de omvang (655 pagina’s), maar vooral de opbouw. De hoofdpersoon is Eliza May Drayden. Zij leefde in het dorpje Bridge Fowling in Yorkshire. In geen enkel hoofdstuk is zij de hoofdpersoon. Er wordt in elf hoofdstukken, die steeds een andere hoofdpersoon, hebben over Eliza verteld. Elk hoofdstuk speelt in een andere tijd. Het boek begint in 1847 en elk volgend hoofdstuk speelt een aantal jaren later totdat we in de huidige tijd zijn aangeland.
Anjet Daanje ((pseudoniem van Anjet den Boer, 1965) is een Nederlandse schrijfster en scenariste. Ze studeerde wiskunde. Reeds tijdens haar studie schreef ze haar eerste roman Pianomuziek in de regen. Bij haar volgende roman De blinde fotograaf nam zij als schrijversnaam Daanje aan, de achternaam van haar moeder. In 1919 verscheen het veelgeroemde en bekroonde De herinnerde soldaat. Het lied van ooievaar en dromedaris is haar tiende roman. Met dit boek won zij in 2022 de Boekenbon Literatuurprijs. Dit jaar werd deze roman genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Zij schreef ook scenario’s voor vijf korte films.
Secundaire literatuur
Daanje liet zich inspireren door het leven van Emily Brontë. Eliza May Drayden lijkt in vele opzichten op haar. Hoewel de roman fictie is heeft de schrijfster moeite gedaan door middel van zogenaamde secundaire literatuur brieven en artikelen te suggereren dat het echt gebeurd is. Deze staan steeds in het begin van elke hoofdstuk. De schrijfster heeft dit knap gedaan, maar voor de lezer is het toch wel steeds een opgave. Van de lezer wordt veel gevraagd omdat er elf keer een nieuw verhaal begint.
Vastgesteld moet worden dat de meeste verhalen veel tragiek bevatten. Ziekte en dood komen veel voor. Het eerste hoofdstuk spant de kroon. Hoofdpersoon Susan Knowles-Chester is aflegger van doden. Haar werkzaamheden worden zeer gedetailleerd beschreven. Het griezeligst is het afleggen van Eliza die steeds haar ogen opent. In de verhalen worden veel personen ziek en gaan sterven. De artsen zijn meestal machteloos. Daanje heeft veel moeite gedaan om de couleur locale en de historische gegevens op te nemen in de verhalen.
Seances
De elf novelles zijn stuk voor stuk juweeltjes, vaak met een verrassende inhoud. Hoogtepunt is het verhaal van Phoebe. Anderhalf uur na de geboorte van Penny wordt nog een meisje geboren. Het is een eeneiige tweeling. Alleen de dokter en de meid weten het. De vader besluit naar buiten te brengen dat het om één dochter gaat: Phoebe. Vader gebruikt de meisjes in seances.
Rondom Eliza May Drayden gebeuren geheimzinnige zaken. Geconstateerd is dat haar grafkist leeg was. In het verhaal over Clyde Middleton speelt de pianolerares miss Osbourne een grote rol. Op een gegeven moment wordt aangenomen dat Eliza May niet is gestorven maar als Miss Osbourne naar Amerika is geëmigreerd. Dit is een voorbeeld van mythevorming. De schrijfster wil laten zien dat over legendarische personen in de loop van de tijd mythes ontstaan.
Er is nog veel meer te zeggen over deze roman, bijvoorbeeld de superieure stijl. Het is een uniek boek, een waardige winnaar van de Libris Literatuurprijs.
—
Eerder verschenen op Leeskost
Maandag 9 mei won Anjet Daanje met Het lied van ooievaar en dromedaris de Libris Literatuurprijs 2023. Afgelopen najaar ontving zij ook al de Boekenbon Literatuurprijs. Het is voor het eerst dat een roman met deze beide grote literaire prijzen is bekroond.
