Van rouwend mens naar mens met rouw
Clare Mackintosh, Engels schrijfster van romans en thrillers, schrijft in dit boek over verliezen in haar leven: met name het verlies van haar kind – één van een tweeling – en haar vader komen in dit boek naar voren. Zij zegt dan ook in de inleiding: “Ik heb verdriet aangeraakt in alles wat ik heb geschreven, omdat verdriet elk deel van mij heeft geraakt”(p. 7).
Het boek bestaat uit 18 hoofdstukken die steeds een belofte bevatten. Kort en – te – eenvoudig gezegd: het zal in de toekomst beter met je gaan want er komen andere tijden waarin je weer aan het leven zult deelnemen.
Boektitel vanuit ontmoeting
De boektitel Ik beloof je dat het niet altijd zo’n pijn zal doen werd Clare ingegeven door een vrouw die dit kort na het verlies van haar kind tegen haar zei. Het kwam goed over maar ik vind het wel gewaagd want je neemt in zo’n uitspraak wel een grote sprong voorwaarts en staat op dat moment niet echt naast de persoon in z’n verdriet van dít moment. Je loopt naar mijn mening in deze opmerking teveel vooruit op de weg van rouw die iemand op dat moment nog heeft te gaan.
Clare Mackintosh beschouwt zichzelf niet als rouwdeskundige maar haar boek laat wel zien dat zij ervaringsdeskundige is. Zij weet de sfeer van verdriet om een pijnlijk verlies goed te treffen en daarom zal haar boek zeker voor ouders die een (klein)kind hebben verloren zeer herkenbaar zijn. De gevoelens die uit rouw voortkomen zijn algemeen menselijk. Het zijn vaak de kleine en ook onverwachte momenten die pijn doen en een mens kunnen raken. Het zien van kleren kan bijvoorbeeld emotioneren. Het zijn van die momenten: “en dan weet je het weer”(p. 80).
Rouwmoeheid
Waardevol is wat zij zegt over het verdriet van mensen om je heen: “Het verdriet van de mensen die van je houden is tweeledig. Hun hart breekt eenmaal bij de dood van een kleinkind, een vriend, een broer of zus; het breekt een tweede keer als ze jouw pijn zien” (p. 31).
Goed is wat er gezegd wordt over het afscheid: “Begrafenissen zijn er niet voor de doden, maar voor de levenden”(p. 56). Ik heb de indruk dat we dit tegenwoordig ook zo invullen. De nabestaanden vullen een afscheid echt op hun eigen manier in en verwoorden en verbeelden daarin het leven van de overledene en hetgeen hij of zij aan herinneringen nalaat.
Ook boosheid is een vorm van verdriet; voor anderen misschien niet altijd de gemakkelijkste in de omgang en wellicht wordt de diepere laag van de pijn door het uiterlijk gedrag ook niet altijd herkend.
Bijzonder is het woord ‘rouwmoeheid’ die ánders is dan fysieke vermoeidheid. Hij gaat dieper en vanuit de vermoeide geest ondergaat heel het lichaam de totale lusteloosheid. Belangrijk zijn “vrienden die rouw begrijpen” (p. 134) en dat begrip is, zoals ieder die een verlies heeft meegemaakt, niet iedereen gegeven. Goedbedoelde maar toch misplaatste reacties kunnen rouwenden pijn doen en de meesten van hen durven er niet eerlijk op te reageren en dragen sommige opmerkingen wel lange tijd met zich mee.
Moeilijk kan ook het geluk van anderen zijn: degene die rouwt voelt jaloezie die niet zozeer op de ander is gericht maar vooral een uiting is van het eigen gemis. Mooi is hoe Clare haar jong gestorven kind met zich meedraagt als mensen haar vragen hoeveel kinderen zij heeft: “Drie in mijn huis, vier in mijn hart” (p. 179). Dit is een gevoelig geschreven boek dat mensen die rouwen kan troosten en anderen binnenleidt in de wereld van een rouwend mens die zich geleidelijk ontwikkelt tot een mens met rouw maar waar ook weer ruimte is voor een glimlach van – nieuw – geluk.
Van Clare Mackintosh verschenen in Nederland twee boeken over rechercheur Morgan. Haar werk is in 40 talen vertaald.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
