Als mensen alleen maar zichzelf en anderen kunnen verliezen
[Recensie] Post voor mevrouw Bromley van Stefan Brijs lag al langer in de kast om gelezen te worden. Dit terwijl Maan en zon een van de betere boeken is die ik ook las. Onbegrijpelijk dus en zeker nadat ik het boek had gelezen.
John Patterson staat op het punt Engelse literatuur te gaan studeren als De Eerste Wereldoorlog uitbreekt. Zijn rustige leventje in Londen met zijn vader wordt bruut verstoord. Zijn beste vriend Martin is juist blij met deze ruwe verstoring: hij kan niet wachten om in dienst te gaan en de Duisters in de pan te hakken. Daarentegen heeft John geen behoefte zich te mengen in een oorlog die niet van hem is.
Het verschil tussen de twee vrienden was niet altijd zo groot. De moeder van Martin heeft John gezoogd omdat zijn eigen moeder vlak na de geboorte is overleden. “Melk is dikker dan bloed” is dan ook een uitspraak die John vaak hoort. Het milieu waarin de vrienden opgroeien is verschillend. De vader van John is postbode en sprokkelt zijn eigen bibliotheek bij elkaar om zich te kunnen omringen met boeken. De oorsprong van deze drang, deze hobby, heeft verband met de overleden vrouw van meneer Patterson.
Martin daarentegen groeit op in een armoedig gezin, vader is vaak van huis en als hij er wel is, loopt hij met een kwade dronk door het huis. De appel valt niet ver van de boom, want Martin overschrijdt ook grenzen wanneer de oorlog gaande is. Hij vaart namelijk uit en vertrekt naar Frankrijk om aan het front te strijden tegen de Duitsers. Ook John kan na een paar jaar niet achterblijven. De verliezen aan het front zijn fors en nieuwe aanwas is noodzakelijk om de oorlog te kunnen winnen.
Don’t shoot the messenger
In Frankrijk krijgt John een rol die zijn vader ook had: hij wordt onder andere de sergeant die de post verzorgd. Hij brengt goed nieuws naar de mannen van zijn peloton. Dit is fijn want net als thuis is hij een buitenbeetje. Ook in een peloton kan het eenzaam zijn wanneer je geen vrienden hebt. Hij kan mensen blij maken met de post, maar ook verdriet brengen. Het breekt hem op post over gevallen soldaten verzendklaar te maken. De brenger van slecht nieuws te zijn.
John is continu angstig, zijn beschermende omgeving van zijn vader en mevrouw Bromley is eindeloos ver weg. De enige die hem wat bescherming kan bieden is luitenant Ashwell, maar dat is juist de persoon die hij niet kan peilen. Hij verzwijgt wat. De afwachtende en passieve houding die John altijd kenmerkte kan zijn leven kosten aan het front. Hij moet wel actie ondernemen: loopgraven uitkammen en de vijand verdrijven. Deze periode maakt John tot een man: hij durft zichzelf onder ogen te komen en de brenger van slecht nieuws te zijn. Het lucht hem op ondanks dat hij verdriet brengt. Hij beseft dat hij geen invloed kan uitoefenen op het nieuws, maar wel hoe het gebracht wordt.
Kloppend verhaal
Stefan Brijs heeft met Post voor mevrouw Bromley een verhaal geschreven dat een indringende kant van De Eerste Wereldoorlog laat zien. De ophitsende samenleving in Londen die jongemannen onder druk zet om zich als vrijwilliger aan te melden voor de oorlog. De mensen die geen blad voor de mond nemen: je een lafaard noemen en een witte vier in je knoopsgat drukken om te laten zien hoe ze over je denken. De haast opdringerige vaderlandsliefde die je wel moet uitstralen. De consequenties van de oorlog, het verdriet en de overheersende angst die de samenleving continu doet trillen. Maar ook de uitzichtloze situaties in de loopgraven. En daar ook weer de angst en het oordeel dat gegeven wordt over de hoeveelheid moed die men laat zien.
Het verhaal is kloppend, het kent geen losse eindjes. Soms knoopt Brijs wat verhaallijnen wat makkelijk in elkaar, maar ik vond vond dit niet zo vervelend. Dit komt door het indrukwekkende verhaal op een schrijnend decor waar mensen alleen maar henzelf en anderen kunnen verliezen.
—
Eerder verschenen op boekenz
