Poëtische lyriek
[Recensie] Piet Thomas stelde deze bloemlezing uit het werk van Rainer Maria Rilke samen. Het is een persoonlijke keuze waarin zijn eigen betrokkenheid bij deze dichter duidelijk meespeelt zoals hij in het voorwoord aangeeft. Ook verantwoordt hij zijn vertaling die een ‘creatieve marge’ heeft.
Het is geen chronologische maar een thematische bloemlezing met ruim 140 gedichten waarbij ook de oorspronkelijke Duitse tekst is opgenomen. De bundeling naar onderwerp heeft als voordeel dat gedichten met een zelfde thema goed met elkaar vergeleken kunnen worden. ‘Das Stundenbuch’ krijgt in verhouding veel aandacht. Piet Thomas vindt deze bundel belangrijk in het oeuvre van Rilke en is ook van mening dat deze bundel meer aandacht verdient.
Piet Thomas is priester, dichter en was hoogleraar in de Nederlands letterkunde aan de universiteit van Leuven. Hij heeft een veelzijdige loopbaan achter de rug, organiseerde tentoonstellingen, onder andere over de Vlaamse dichter Stijn Streuvels, en maakte deel uit van de redactie van diverse tijdschriften. Van Piet Thomas verschenen onder andere Het getijdenboek van Rainer Maria Rilke, De Psalmen, Groot gebedenboek, Met God spreken – 100 gebeden, God in gedichten, Geestelijk liedboek van de Lage Landen.
De poëzie van Rainer Maria Rilke doet klassiek aan en heeft een romantische en spirituele inslag. Zijn werk getuigt van een intense observatie waarin gevoelens een belangrijke rol spelen. Rilke gaat religieus zijn eigen weg, zoekt daarin de ruimte maar heeft wel een duidelijk innerlijke binding met God zoals blijkt uit deze woorden waarmee een gedicht begint:
“‘k Geloof in wat onuitgesproken bleef.
Mijn innigst vrome voelen wil ik vrij.“
In veel van zijn gedichten komt een hartstochtelijk en doorleefd zoeken naar zin naar voren. Rilke ervaart God niet op afstand en voelt zich niet verbonden met het traditionele godsbeeld van zijn tijd. Hij ziet God als verweven met ons menselijk bestaan. Die inslag heeft ook het gedicht “Olijvenhof” waarin de worsteling van Jezus met de naderende kruisiging heel menselijk wordt verwoord.
Bekend is zijn gedicht Herfst:
De blaren vallen, vallen als van ver,
als welkten in de hemel verre tuinen;
ze vallen met ontkennende gebaren.
En in de nachten valt de zware aarde
uit alle sterren in de eenzaamheid.
Wij allen vallen. Deze hand zal vallen.
En kijk je naar de andere: het is in alle.
Maar Eén op ’t einde vangt dit vallen
oneindig teder in zijn handen op.
In de rubriek Leven in figuren. Over het mysterie van het bestaan komen veel sonnetten voor. Bijzonder van inhoud is het gedicht “Abel” die door zijn broer Kaïn wordt vermoord; zijn milde gedachten gaan uit naar zijn broer.
Rainer Maria Rilke werd in 1875 geboren in Praag en overleed in 1926 in Montreux. Al op jonge leeftijd viel zijn aanleg voor dichten en tekenen op. Een militaire opleiding liet bij hem een blijvend trauma achter; zijn gevoelige natuur was tegen deze sfeer niet bestand. Hij studeerde literatuur, kunstgeschiedenis en filosofie.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
