Obsessie voor de liefde
Een autobiografisch roman met als ondertitel Verslag van een obsessie. Dit boek is het derde van Emy Koopman, eerder verschenen Orewoet (2016) en Het boek van alle angsten (2020), beide romans werden goed ontvangen en dat wekt de interesse.
Sneeuwstorm
Tijdens de opnames voor een televisieserie vindt er een sneeuwstorm plaats waardoor Emy en haar Frans-Canadese fixer in dezelfde hotelkamer belanden. Er is een wederzijdse aantrekking, maar omdat beiden al een relatie hebben houden ze zich in. Als ze besluiten met elkaar in contact te blijven, raken ze verstrikt in een emotionele affaire die steeds verder ontspoort.
Dat is het uitgangspunt van Tekenen van het universum, maar de reis waarop Emy Koopman de lezer meeneemt voert veel dieper dan het verhaal van deze willekeurige onmogelijke liefde. Dit is een boek over hoe we onszelf verliezen in romantische relaties, over hoe grenzen overschreden worden en over hoe we die laten overschrijden. Een boek dat de vraag stelt hoe we kunnen losbreken uit patronen die voor ons lijken te zijn uitgetekend en in hoeverre we dat willen. Scherp, spannend, intiem en prachtig geschreven. Een boek om heel dicht tegen je aan te drukken.
Vreemde flaptekst
De flaptekst vertelt niet het echte verhaal. Het is de fixer die afstand houdt. Als het aan Emy Koopman had gelegen was die nacht heel anders verlopen, zonder afstand. Zij heeft een afspraak met haar partner die er op neerkomt dat zij beiden vrij zijn om afslagen te verkennen, mits zij dat niet voor elkaar geheim houden. Die ene nacht vormt de aanleiding tot de obsessie. Zij heeft niet gekregen wat zij wilde, maar hoopt door contact te houden dat het er toch eens van komt. De gevolgen voor haar bestaande relatie lijken daarbij nauwelijks een punt van overweging. In Tekenen van het universum laat Koopman zien wat deze obsessie met deze persoon doet. De partners van beiden raken erbij betrokken en uiteraard hebben zij invloed op het verloop. Het laat zich raden dat er een behoorlijk complexe situatie ontstaat als de stellen elkaar in Canada opzoeken en een tijdje met elkaar doorbrengen
De flaptekst stelt niet de vraag hoe we kunnen losbreken uit patronen die voor ons lijken te zijn uitgetekend. Welke patronen worden hier bedoeld? Sterker: aan het eind blijkt dat obsessief gedrag juist het patroon van haar leven is. Het lijkt er geenszins op dat zij uit dat patroon zou willen losbreken. Zij zou het waarschijnlijk niet eens kunnen. In de titel zit ook iets opvallends. Waarom is gekozen voor tekenen en niet voor tekens? Ik citeer Jan Renkema, zie link. Tekenen: iets waardoor een gevoel, feit enz. met de zintuigen is waar te nemen. Tekens: symbolen, signalen. Het gaat in dit boek vooral over (vage) signalen, alleen herkenbaar voor iemand met het hoofd in de wolken.
Positieve notities maar negatief oordeel
Eerst maar iets positiefs. Geregeld laat Koopman zien dat zij in staat is om goed te schrijven. Rake observaties, sterke beschrijvingen van ingewikkelde situaties, de gevoelens die de hoofdpersoon heeft en vooral onderdrukt, allemaal prima. Met een zin als “Centimeter voor centimeter glibberen we door de grijswitte massa, de weg voor ons een testbeeld met af en toe een zwak oplichtende lantaarn” heb je meteen een goed beeld van hoe het is om in het donker te rijden tijdens een sneeuwstorm in Canada.
Wat niet wil zeggen dat Tekenen van het universum als geheel prettig leest. Met name de overdaad aan citaten en verwijzingen naar (cult)boeken, filosofen, (cult)films en popmuziek kan als storend worden ervaren. Als het een enkele keer voorkomt is er niets mis mee, meermalen kan ook nog te pruimen zijn, maar zo vaak als het hier voorkomt is mij te veel van het goede. Ik heb liever een auteur die zelf met oorspronkelijke gedachten komt dan eentje die heel vaak leentjebuur speelt.
De voornaamste conclusie die uit dit boek te trekken valt, is dat het heel lastig moet zijn als je met zo’n obsessie bent opgezadeld. Je zult Emy Koopman maar zijn. Want dat is wel een verdienste: zij spaart zichzelf niet. Als het de bedoeling is geweest dat het therapeutische werking zou hebben dan blijkt aan het eind dat het niet is gelukt. Als een soort junk lijkt zij daar op weg naar een volgende obsessieve periode.
Om positief af te sluiten: met dit boek worden leuke culturele tips die worden opgedaan. Een aanrader om daar wat mee te doen en iets van de muziek (opnieuw) te beluisteren die in dit boek wordt genoemd.
—
Ook verschenen op JKleest
