Ondanks alle jubelberichten deze week van de CPNB over de schitterende verkoopcijfers in de Kinderboekenweek, ben ik afgelopen tijd toch erg geschrokken over het fenomeen van de Boekentop60. Sinds twee maanden bekijken we bij Bazarow deze Top60 wat intensiever dan voorheen. De lijst geeft min of meer aan wat de trends zijn in boekenland. Feelgood en thrillers zijn als vanouds sterk vertegenwoordigd, kinder- en jeugdboeken doen het ook goed, deze week maar liefst 23 titels in de lijst. De Kinderboekweek is een groot succes en gelukkig maar.
Ook zit er traditioneel veel non-fictie in de Top60. Wij Nederlanders zijn een serieus volkje en we willen nog steeds levenslang leren, zo lijkt het. Boeken over politiek, nationaal en internationaal, over psychologie, zelfhulpboeken, managementboeken, en zelfs boeken over internet en Artificiële Intelligentie doen het opvallend goed. Ook true-crime boeken ontbreken meestal niet in de Top60. Biografieën en memoires worden ook goed gelezen. Op dit moment zijn de memoires van oud-generaal Peter van Uhm en de biografie over Elon Musk populair.
Over de aanwezigheid van de literatuur in de lijst zijn er meer zorgen. In dit najaar staan er wekelijks gemiddeld nog geen tien Nederlandstalige romans in de Top60 en al helemaal geen poëzie. Het zijn vooral de romans van de ‘grote namen’, bekende Nederlandstalige schrijvers als Tommy Wieringa, Conny Palmen, Ilja Leonard Pfeijffer, Arnon Grünberg of Heleen van Royen. En dan is er altijd nog een enkel plaatsje open voor relatieve nieuwkomers in de literatuur., die een prachtig boek schrijven wat opgemerkt wordt door een breed publiek. Zo stond Gijs Wilbrink met zijn debuut De beesten 13 weken in de lijst en Sacha Bronwater met haar tweede roman Luister al meer dan 20 weken.
Vertaalde literatuur
Nog geen 10 boeken op de 60 zijn dus Nederlandstalige literatuur. Maar het echte grote drama zit bij vertaalde literatuur. Daarvan staat nu al twee weken niet 1 (!) titel in de lijst. Isabel Allende met De wind kent mijn naam was bijna twee maanden lang de enige vertaalde roman in de Top60. Nu is zij ook uit de lijst verdwenen. Toch verschijnen er elke week prachtige boeken van buitenlandse auteurs in vertalingen, de boekenkaternen en ook dit boekenplatvorm staan er vol mee. Vandaag heeft Bazarow onder andere aandacht voor De kolonel slaapt niet van de Franse auteur Émilienne Malfatto over de verschrikkingen van de oorlog, actueler kan niet en Er schuilt een vreemde in ons van de Ierse schrijver Sheila Armstrong. Volgens de recensenten van dienst beide prachtige boeken.
Juist romans uit andere talen en culturen zijn belangrijk voor onze eigen culturele ontwikkeling, zowel persoonlijk als collectief. Als deze vertaalde boeken verdwijnen uit het aanbod van uitgevers is dat een enorme geestelijke verschraling. En een opmerking dat mensen deze boeken dan maar in de eigen taal moeten lezen, gaat niet op. Met Engelstalige boeken kan dat nog wel, maar niet iedereen leest immers Italiaanse, Japans, Iers, Chinees, Frans, Duits of Noors.
Vorige week werd de Nobelprijs voor Literatuur toegekend, een beetje weggedrukt door het nieuws over al het geweld uit Israël en Gaza, en wel aan de Noorse schrijver Jon Fosse. Vrijdag schreef een lovende NRC over de boeken van Fosse: “Een man, een vrouw, een huis en een fjord: dat zijn de vaste elementen in het werk van de Noorse dichter, roman- en toneelschrijver Jon Fosse. Maar het is vooral de manier waarop Fosse die elementen inzet, zijn literaire stijl, die het verschil maakt.”
Toevalligerwijs verscheen de dag na de bekendmaking het laatste boek van Fosse in vertaling, Een schitterend wit. Ik ken het werk van deze schrijver nog niet, maar het boek schijnt weer prachtig te zijn. Ik ga het zeker lezen.
Ik wil deze column eindigen zoals ik mijn introductie afgelopen woensdag bij Bazarow.LIVE besloot. Als we nu allemaal dit boek gaan kopen (bij de fysieke boekhandel!), dan dendert Fosse de Top60 volgende week binnen. Ik koop 5 stuks, beloofd, lees er een zelf en de rest geef ik vrienden cadeau. Doet u mee?!
(Nee, ik heb geen enkele belangen in uitgeverij Oevers!)
—
Roeland Dobbelaer (1962) studeerde filosofie in Utrecht en Parijs. Hij is de bedenker, oprichter en was de eerste hoofdredacteur van Filosofie Magazine en was hoofdredacteur van Natuur&Techniek. Ook stond hij aan de wieg van vele andere tijdschriften en de uitgeverijen Bèta Publishers, Veen Media en Alea Publishers. Tegenwoordig is hij mediaondernemer en bestiert hij Bazarow. Sinds 1 oktober 2023 is hij uitgever van de Boekenkrant. van zijn leesprojecten is het biografisch lezen: de favoriete boeken lezen van geliefden en vrienden zodat het leven een grote boekenclub is. Hij schrijf op Bazarow om de week een column.