Gevoel van Intimiteit
[Recensie] Juliette is een alleenstaande vrouw van middelbare leeftijd en de trouwe assistent van Willem, een hoogbejaarde schrijver die door ziekte blind is geworden en zijn boeken aan haar dicteert. In de nadagen van zijn carrière beleeft hij zijn grootste successen. Als Willem komt te overlijden, vecht zijn jonge vrouw Femke zijn testament aan. Daarin heeft Willem bepaald dat Juliette niet alleen zijn beroemde verzameling eerste drukken krijgt, maar ook een memorystick met vermoedelijk zijn ultieme, onthullende dictaten. In dit werk grijpen de verhalen ineen, en lezen ze als hoofdstukken uit de laatste roman die Juliette en haar beminde Willem samen schrijven, gescheiden door de dood, maar één in hun proza. Daarin treffen we, onder meer, een terminale patiënt die maar niet sterft, een hond die verloren loopt op kerstavond, een menselijk brein dat geüpload wordt naar de iHead, en een man die zwaait naar zijn vrouw in het gesloten woonzorgcentrum.
Na Al het Blauw van Peter Terrin gelezen te hebben, en aangezien De Gebeurtenis, zijn nieuwste, op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs 2023 staat, leek dit het uitgelezen moment om weer wat van Terrin ter hand te nemen. De Gebeurtenis is een verfijnde roman waarin verschillende verhalen slim in elkaar grijpen, maar die niet direct een verpletterende indruk achter weet te laten.
Willem is een blinde schrijver die zijn boeken dicteert aan zijn trouwe assistent Juliette. Willem overlijdt en laat zijn manuscripten na aan Juliette. Eén van de verhaallijnen in deze roman gaat over Willems vrouw die het testament aanvecht, maar we volgen ook een verzorgende die verliefd wordt, een jonge vrouw die bij haar minnaar intrekt, terwijl zijn zieke echtgenote nog in hetzelfde huis woont, een kwijtgeraakte hond en nog veel meer kleine of grotere verhaallijnen die lezen als het laatste boek van Willem en die onderling allemaal met elkaar verbonden zijn.
Huzarenstukje
Qua stijl en compositie is De Gebeurtenis een waar huzarenstukje. Deze roman staat vol prachtige zinnen die getuigen van een grote aandacht voor de kleine, maar betekenisvolle dingen die je in een leven overkomen. Het geeft deze roman iets intiems, zeker ook omdat Terrin focust op personages die in hun eentje liefhebben, stiekem, in stilte, zonder dat deze liefde beantwoord wordt. Soms gaat er eenzaamheid en tristesse uit van de verhalen, maar veel vaker weet Terrin met overtuiging de schoonheid van het eenzijdig beminnen over te brengen.
Daarnaast geeft de manier waarop al deze verhalen in elkaar grijpen een enorme voldoening tijdens het lezen. De kleinste, meest onbeduidende dingen kunnen de verbindende schakel tussen twee verhalen zijn en worden zo toch op hun eigen manier groots. Maar ergens bekruipt toch het gevoel dat het allemaal toch iets té bedacht is, dat de losse elementen zo keurig aan elkaar gelijmd zijn dat het afbreuk doet aan de geloofwaardigheid en daarmee ook het effect dat het boek heeft.
Voordeel van de twijfel
Het is daarom hinken op twee gedachten als het gaat om de beoordeling van De Gebeurtenis. Enerzijds overheerst grote bewondering voor wat Terrin hier neerzet, want er kan geen twijfel over bestaan dat dit stilistisch en qua opbouw een bijzonder elegant werk is. Anderzijds is dat het plezier na het lezen ervan niet verder gaat dan de daadwerkelijke leeservaring. Het lezen zelf brengt groot genoegen, maar wanneer het boek is gesloten, zinderde het op geen enkele manier na en sloeg het al snel dood.
Ik koers daarom af op een oersaaie ‘ruime voldoende’ als ik de gemiddelden van die twee gedachten samen neem. En ergens voelt dat toch niet helemaal juist, omdat dat niet voldoende recht lijkt te doen aan hoe goed deze verhalen geschreven zijn. Bovendien voelt de wijze waarop constructie, stijl en thematiek samen een gevoel van intimiteit tot uitdrukking weten te brengen toch wel vrij uniek aan. Misschien moet De Gebeurtenis dan maar het voordeel van de twijfel krijgen en beloond worden met vier klinkende sterren. Het zou in ieder geval totaal geen problemen zijn als Terrin naar huis gaat met de Libris Literatuur Prijs 2023.
—
Eerder verschenen op Boek!
