Ieder verhaal krijgt een bijzondere, soms absurde wending
[Recensie] Een man met goede schoenen is een verhalenbundel van Rob van Essen. Van Essen heeft deze verhalen in de afgelopen zes jaar geschreven en deels eerder gepubliceerd in De Gids, het NRC Handelsblad of op zijn eigen blog. Het zijn twintig verhalen in 254 pagina’s, dus dat leest prettig door.
Wat moet ik hier nu over vertellen? Het zijn in ieder geval verhalen zoals ik ze nooit eerder gelezen heb en ik vind ze prachtig. Ik heb het afgelopen jaar de verhalen van Maarten Biesheuvel gelezen en daar heb ik echt van genoten, maar dat heb ik dus ook van deze verhalen. Waar zit hem dat in? Dat ga ik proberen uit te leggen.
Absurde wending
Van Essen schrijft verhalen die ogenschijnlijk normaal beginnen. Normale mensen in normale situaties. Maar geen enkel verhaal is normaal. Ieder verhaal krijgt een bijzondere, soms absurde wending.
Hoe reageer je als je in de supermarkt ziet dat iemand exact hetzelfde als jij hebt gekocht en het in dezelfde volgorde op de band heeft gelegd? Waarom neem je een zwerver in huis en knipt en schrobt hem tot hij piekfijn in orde is? Misschien is dat nog te volgen, maar in het verhaal ‘De therapeut’ bezorgde Van Essen mij echt een ervaring door een wending die ik niet had voorzien en mij bedacht ‘wat is hier nou aan de hand?’. Dat ga ik u niet verklappen, maar het gaat om David die gesprekken voert bij een therapeut, met hem moet meerijden naar zijn geboortedorp en dan een eind voor dat dorp wordt afgezet om naar zijn geboortehuis te lopen. Als hij daar aankomt en naar binnen kijkt… heel apart… en dat is het mooie aan dit boek, er gebeuren dingen die de verteller niet begrijpt, maar wij dus evenmin.
Voorstelbaar?
Stelt u zich eens voor dat er iemand bij u aanbelt en die besluit bij u te blijven. En u en uw wederhelft gaan hier in mee, ondanks het feit dat deze jongeman ’s avonds laat met een tamboerijn op de gang een hoop herrie maakt. Voorstelbaar? Toch gebeurt het in ‘De lastigste logé sinds tijden’. U zit op een terras bij een café en kijkt naar een man die een jenevertje drinkt. Als hij klaar is, weet u nog niet dat u hem de rest van de avond gaat volgen…dergelijke zinnen gebruikt Van Essen trouwens ook in zijn verhalen en ook die houden de aandacht vast:
“In Bier van Hier zaten Joost en André aan een tafeltje bij het raam. Ze keken uit op de plek aan de rand van het Sarphatipark waar Scipio zou worden doodgeslagen. Er stond nog geen monumentje, want Scipio leefde nog, hij stond naast me.”
Lang niet alles wordt verklaard. Waarom jongens eerst vijftien kilometer naar school moeten fietsen en na een bezoek aan de kruidenier met een paar minuten op school zijn, moet u vooral zelf gaan lezen. Bijzonder is ook het verhaal van de man die iedere dag een vaste wandeling maakt. Als hij een keer van zijn route moet afwijken komt hij in een buurt terecht waar men hem kent, en waar hij de buurt kent. Hij gaat zelfs met de buurtbewoners naar zijn graf kijken. Vreemd? Lees het maar.
Fascinerend
Net zo fascinerend is het verhaal over de man in een revalidatiecentrum. Aangereden door een dame die is doorgereden na het ongeluk. Alleen zit zij ook in dat centrum, in een rolstoel. Vreemd? Jazeker, maar dit maakt echt dat ik maar blijf doorlezen in dit boek.
Hoe is het nu te vatten hoe dat werkt, die wendingen in een verhaal, zonder teveel prijs te geven? Misschien door te citeren uit het korte verhaal ‘De man die weer naar buiten wilde’. Een man loopt over de Reguliersgracht en loopt voorbij een donkergroene deur van een pand:”
“Achter de donkergroene deur van het pand waar ik langsliep, hoorde ik geklop. ‘Binnen!’ riep ik joviaal. De deur werd geopend en er stapte een magere man naar buiten. Hij droeg een grijs pak en een loshangende regenjas.
‘Ja?’ vroeg hij aarzelend.
‘Goedemiddag,’ zei ik opgewekt, ‘ komt u verder.’
De man daalde de stenen treden af en keek om zich heen. ‘Hier woont u?’ vroeg hij.
‘Hier woon ik,’ knikte ik.
‘Ruim,’ zei de man terwijl hij naar het water en naar de wolken keek.”
Als u denkt dat dit vreemd is dan is er nog het verhaal over de jongen in de boekhandel die met een klant meegaat om zijn boeken tot zijn huis te brengen, en zich even later afvraagt hoe hij kan ontsnappen aan zijn leven om met andere jongens metro’s schoon te maken die niet komen voorrijden zoals u en ik gewend zijn. Ik ga het ook verder niet uitleggen, lees het allemaal zelf maar, het zijn prachtige verhalen.
—
Eerder verschenen op Quis leget haec?
