Een toekomstverhaal met een vreemde sfeer
[Recensie] Klara is een AF (artificial friend): een robot met gevoel. Ze kent angst, geen verveling. Klara staat in een winkel waar tieners langskomen om een AF uit te zoeken. Het klikt meteen tussen Josie en Klara. Klara en de zon geeft weer hoe Klara de wereld ervaart.
Kazuo Ishiguro’s schrijfstijl is net als in De vergeten reus gedetailleerd en bevat veel dialogen. Dat past goed bij de observerende manier waarop Klara om zich heen kijkt. Regelmatig heeft ze het over boxen waarin haar beeld is verdeeld. Het is lastig om te achterhalen wat ze daar precies mee bedoelt. Heeft dit te maken met haar computerogen? Er wordt regelmatig opgemerkt dat Klara zo slim is en dat blijkt ook wel uit de manier waarop ze praat, maar tegelijkertijd is duidelijk dat ze veel niet echt snapt. En als ze tegen iemand praat, doet ze dat in de derde persoon in plaats van ‘jij’ te gebruiken.
De zon speelt een belangrijke rol voor Klara. Ze werkt op zonne-energie, dus moet genoeg zonlicht krijgen om goed te functioneren. Maar ze kent de zon nog meer bijzondere krachten toe. Zo is Klara ervan overtuigd dat Josie beter kan worden door een speciale behandeling van de zon. Josie lijdt aan een chronische ziekte waar verder weinig over bekend is, behalve dat de kans bestaat dat ze er jong aan zal overlijden. Klara belooft aan de zon om een vervuilende machine te vernietigen, in ruil voor genezing voor Josie. Dit geeft een beetje spanning in het verhaal.
Josie leidt een nogal saai leven. Ze gaat niet naar school, maar volgt thuis online lessen van privé-leraren. Af en toe komen er wel leeftijdsgenoten op bezoek en dan blijkt duidelijk hoe onderontwikkeld hun sociale vaardigheden zijn.
Ze is wel goed bevriend met buurjongen Rick. Die heeft hulp nodig om toegelaten te worden tot de enige school waar je als niet ‘lifted’ leerling heen kunt. Pas vrij laat wordt duidelijk dat dit te maken heeft met genetische manipulatie. Ook dit wordt amper uitgewerkt, want je weet als lezer alleen wat Klara ziet en hoort. Ricks moeder heeft wel schoolboeken, maar soms snapt hij iets niet. Dus ze vraagt Klara om hulp. Uiteindelijk komt daar niks van terecht. Je zou misschien denken: je kunt dit toch allemaal op internet opzoeken of online een studiegenoot om hulp vragen.
Aan het eind zegt iemand dat sommige mensen AF’s angstaanjagend vinden, omdat ze zo slim zijn geworden. Klara komt eerder naïef over. Wat kan er gebeuren als een AF bij mensen terechtkomt die haar niet zo goed behandelen en opdrachten geven om iets of iemand te schaden? Dit boek kan je aanzetten om hier verder over na te denken, maar dat lijkt niet het hoofddoel.
Dit verhaal kent een vreemde sfeer en ook daarin lijkt het op De vergeten reus, ook al is dat fantasy die zich in het verleden afspeelt en is dit een toekomstverhaal. En ook bij dit boek kost het wat moeite om erdoor te komen, vanwege de trage schrijfstijl. Het is niet slecht, maar ik ben geen fan van deze Nobelprijswinnaar.
—
Eerder verschenen op Lalagè leest
