Echt en nep amper te ontwarren in Windmeijers nieuwe topper
Er is weinig bekend over het leven van Johannes Vermeer en omdat zijn kunstwerken lang onbekend zijn gebleven noemde Bürger hem ‘De Sfinx van Delft’. Nochtans wordt Vermeer geprezen als een van de grootste schilders uit de 17e eeuw, de Gouden eeuw van de Barok. Hij schilderde 45 doeken waarvan er nog 35 bestaan. Bij deze is hij de beroemdste schilder in de kunstgeschiedenis met maar zo’n klein oeuvre, maar hij blijft ook raadselachtig. De onnavolgbare kleurinstelling en het verbijsterende lichtgehalte zijn uniek, zo wordt er over hem geschreven.
Door dit alles is Johannes Vermeer het gedroomde personage voor ettelijke schrijvers, zoals Matthias Rozemond die Melkmeisje schreef. Ook in het eerste deel van de Delft-trilogie van Jeroen Windmeijer, De schaduw van Vermeer, eist de schilder een hoofdrol op.
Laatste ademtocht
Fabian de Ligt is geschiedenisdocent en hij kijkt vol verwachting uit naar zijn ontmoeting met pater Ignatius Kempers, een jezuïet. De pater verblijft in een Delfts verzorgingstehuis en doet al jarenlang onderzoek naar Johannes Vermeer. De afloop van deze ontmoeting had Fabian zich wel anders voorgesteld. In zijn laatste ademtocht fluistert de pater nog: “ Mij… Mij… .”
Ontdekte de pater nieuwe elementen die de kennis over de Sfinx van Delft ingrijpend zal veranderen? Plots is Fabian opgejaagd wild en als in een draaikolk wordt hij meegesleurd in een reeks gevaarlijke situaties die hij niet kan plaatsen. Samen met zijn collega Yvette gaat hij op zoek naar de reden van die plotse interesse in zijn persoon.
De jacht op Fabian
Een tweede verhaallijn voert naar het Museum Valse Kunst in Vledder, waar een tentoonstelling opent rond van Meegeren: etsen, tekeningen, schilderijen. Jonathan Hansen, de naam waarmee antiquair David zich heeft aangemeld, is aanwezig bij de opening. Zijn interesse gaat vooral uit naar het schilderij van Christus en Maria Magdalena, het hoogtepunt van de tentoonstelling. Waarom heeft David zoveel interesse in het schilderij van van Meegeren en wat heeft hij te maken met de jacht op Fabian?
De schaduw van Vermeer is verschenen in het Vermeerjaar 2023. Dat is mooi meegenomen voor de auteur: de schilder staat een heel jaar in de culturele belangstelling. De Delft-trilogie zet Windmeijer in met een thriller waarin kunst centraal staat en die zich afspeelt in zijn geboortestad. Dat levert dan weer perfecte omgevingsbeschrijvingen op zoals we dat van een ervaringsdeskundige mogen verwachten.
Solo of samen
Jeroen Windmeijer, ooit vergeleken met Dan Brown, heeft zijn eigen stijl ontwikkeld waarmee hij zijn plaats in de top van de Nederlandstalige thrillerschrijvers al lang heeft geconsolideerd. Solo of samen met Jacob Slavenburg, de boeken gaan vlot over de toonbank. In zes landen wordt zijn werk gepubliceerd en dat leverde tot nog toe meer dan 250.000 verkochte exemplaren op.
Ook nu weer blijft hij zijn beproefde en succesvolle stijl trouw. Onberispelijk taalgebruik, korte hoofdstukken, in dit geval voortdurend wisselend tussen Fabian en David. Een verhaal met de nodige snelheid: vervelen gaat het nooit, er staat altijd wel iets te gebeuren. Samen met die perspectiefwisselingen bouwt Jeroen voortdurend plotwendingen in die de spanning erin houden. Belangrijk in een thriller, al beschouw ik de boeken van Windmeijer eerder als literaire historische thrillers. Geschiedenis en godsdienst zijn bij hem terugkerende thema’s.
Sterk in De schaduw van Vermeer is de combinatie tussen Johannes Vermeer en meestervervalser Han van Meegeren. De twijfel van wat echt is en wat vervalst is zorgt mee voor de spanning en zet de lezer aan het denken. Wat is geloofwaardig, wat moeten we met een korreltje zout nemen?
De grens tussen echt en vals
Heeft Windmeijer een boodschap voor de lezer? Vast staat dat de grens tussen echt en vals flinterdun is. Bepalen van de echtheid, het is balanceren op een slap koord. Zijn wij door de ver doorgedreven informatiemaatschappij, waarin wij overspoeld worden met nepnieuws, blind geworden voor wat wij als waarheid kunnen aanvaarden?
Jeroen Windmeijer heeft de start van zijn Delft-trilogie met De schaduw van Vermeer niet gemist: een beloftevol vooruitzicht naar de volgende delen. Johannes Vermeer was een meesterschilder, Han van Meegeren was een uitmuntend vervalser, Delft is een pareltje van een stad en Jeroen Windmeijer is een begenadigd auteur die zijn oeuvre met deze goed uitgebalanceerde literaire thriller met één eenheid heeft Ver-méérderd.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
