Expeditie naar donkere dieptes in het menselijk brein
Wat is er toch aan de hand met Bertrand Adriaanse, beroep bakker. Is hij gewoon koppig of is er nog een andere reden waarom hij Straatendamme niet wil verlaten, een fictief dorpje in Zeeuws-Vlaanderen, gebaseerd op de Vlaamse gemeente Doel. Als enige inwoner weigert hij elk bod van de gemeente Hulst om zijn woning en het dorp te verlaten, ondanks de dreigbrieven en het aandringen van de gemeente. Hij blijft alleen achter in een spookdorp. Voor hem de ideale omgeving voor het beoefenen van zijn grootste hobby: beelden maken. Dat werd hem door zijn vader uitdrukkelijk verboden. Zijn vroeg dementerende moeder troostte hem en leerde hem het verschil tussen goed en kwaad.
Zonder enige aankondiging maakt Marie-Jeanette haar intrede in Straatendamme. Ze heeft een boodschap meegekregen van sturende, vaak tegenstrijdige stemmen in haar hoofd. Kleine details zijn voor Bertrand genoeg om te beseffen dat hij hier te maken heeft met een indringer.
De ziekte van zijn moeder
Terrence Lauerhohn (°1960), een pseudoniem, is met Kluizenaar niet aan zijn proefstuk toe. De negen cirkels, Wegversperring, Nirwana, Zielenmenners, Blauwe bonen en De kluwen zijn andere titels van deze auteur. Hij schrijft duistere verhalen die doordringen tot de donkerste dieptes van het menselijk brein. Sinds 2014 schrijft hij kortverhalen waarvan er verschillende gepubliceerd zijn in de Verenigde Staten.
Het duurt even voor het eigenlijke verhaal begint. In een lange flashback schetst hij het leven van Bertrand: zijn thuissituatie, de verhouding met zijn ouders, de ziekte van zijn moeder, zijn hobby. Hij is een gevoelige jongen, een eenzaat zonder vriendjes. Hoe zijn vader op hem reageert doet vermoeden dat er wat scheelt aan zijn zoon. Dan maakt de schrijver de overstap naar de oudere Bertrand, de huidige situatie. Zijn manier van leven in het desolate dorpje, de uitoefening van zijn hobby, zijn reacties op dagdagelijkse situaties.
Psychoses, droomsituaties en hallucinaties
Van Marie-Jeanette leren we niet zo veel, behalve dat ze door stemmen naar het dorp is gestuurd. Wat misschien nog erger is: zij kan, hoe zeer ze dat ook zou willen, het dorp niet meer verlaten zonder haar opdracht uit te voeren.
Het is als lezer niet altijd even gemakkelijk om de werkelijkheid te onderscheiden. Stemmen, zonder te weten bij wie ze horen, drukken de realiteit naar de achtergrond. Dwangneuroses, psychoses, droomsituaties, hallucinaties, paranoïde toestanden. Maar Terrence Lauerhohn loodst de lezer vakkundige doorheen een kluwen, doorheen een chaos aan waanideeën, waardoor uiteindelijk de knoop ontward kan worden in een verrassend slot.
Als de personages elkaar snijden
En dat verdient een pluim: Terrence Lauerhohn maakt het de lezer bladzijde na bladzijde moeilijker om het boek neer te leggen. En neen, dit is hoegenaamd geen pageturner, integendeel. Het is juist de kunst om aandachtig te blijven om je als lezer zelf niet vast te rijden. De grote vraag: wat zal er gebeuren als de verhaallijnen van Bertrand en Marie-Jeanette elkaar snijden?
Ingewikkeld? Wat betreft het verhaal, ja. Maar dat is wat het genre ‘psychologische thriller’ vraagt. Wat betreft de schrijfstijl van Terrence: neen. Op zijn minst gezegd zijn dit geen eenvoudige thema’s, maar hij slaagt er in om een vlot lezend verhaal te schrijven in een correcte taal: een rasechte verhalenverteller. De hoofdstukken zijn meestal vrij lang, maar de onderverdeling binnen de hoofdstukken voorkomt langdradigheid.
Een onontbeerlijke eigenschap
Daartegenover staat dat de zinnen overwegend vrij kort zijn. Cursief gedrukte passage laten ons mee denken in het hoofd van de personages. De perspectiefwisselingen tussen Bertrand en Marie-Jeanette zorgen voor de nodige verluchting: hoe elk afzonderlijk de situatie waarin zij verzeild geraakt zijn beleven. Plotwendingen en cliffhangers zijn natuurlijk de ingrediënten om de spanning vast te houden. De schrijver heeft zin voor detail, een eigenschap die in dit genre misschien wel haast onontbeerlijk is om altijd in de context van het verhaal te kunnen blijven. Personages en omgeving spelen een belangrijke rol.
Ik ben niet thuis in de psychologische thriller en daarom begon ik met enige terughoudendheid aan dit boek. Het is de verdienste van Terrence dat het mij enorm geboeid heeft.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
