In april 2019 is Upgrade, Remi versie 1.0 verschenen, geschreven door de (nog) onbekende auteur Lara Reims. Eind vorig jaar verscheen deel 2, Black-out, Remi versie 2.0. Een afspraak met Lara maken voor een gesprek is niet zo makkelijk. Tot voor kort woonde ze in Parijs. Afgelopen zomer is ze naar Boekarest verhuisd. Een dag in Leuven georganiseerd door haar uitgever, Hamley books, bood uitkomst. We ontmoeten elkaar in een rumoerig caféetje, vlak bij het station te Leuven.
Roelant: [geschrokken uitroep] ‘Boekarest!!!’
Lara: ‘Nee, valt wel mee. Het is een leuke stad. En elke nieuwe stad, nieuwe plek, is een ontdekking. Ik heb al op zoveel verschillende plaatsen gewoond. Geboren in Culemborg, toen kwamen Castricum, Haarlem en Amsterdam. Vanaf die tijd is het steeds in het buitenland. Eerst drie jaar in Parijs, drie jaar in Lille, toen weer drie jaar in Parijs. En nu woon ik sinds kort in Boekarest samen met mijn man en dochter.’
Roelant: ‘Allemaal vanwege het werk van je man?’
Lara: ‘Dat we in Amsterdam zijn gaan wonen, kwam door mijn werk. Ik werkte toen als beleidsonderzoeker. Ik deed onderzoek naar de samenstelling van de stad, naar de soort van problemen in de stad, naar de dienstverlening van de gemeente enzovoorts. In Amsterdam heb ik Frans en psychologie gestudeerd. Daar heb ik ook mijn man ontmoet. Toen we naar Frankrijk gingen ben ik als freelancer gaan werken. In de teksten. En daarnaast gaan schrijven. Ik ben nu ook begonnen met het redigeren van teksten, manuscripten, van anderen. Dat is heel leuk en ook heel leerzaam.’
Roelant: ‘Wanneer besloot je om een boek te gaan schrijven?’
Lara: ‘De droom van een boek schrijven ooit, ergens, die is er al heel lang. Maar ik heb daar nooit zoveel mee gedaan. Wel vrij veel geschreven, maar alleen voor mijzelf. Ik ben een jaar of vijf geleden gaan onderzoeken of het wat waard was wat ik deed. Dat vond ik heel ingewikkeld. Als je normaal andere dingen schrijft, zoals lesmethodes en dergelijke, heb je duidelijke richtlijnen en weet je wel wat je doet. Maar bij je eigen boek vind ik het erg lastig om in te schatten wat dat nu precies waard is. Als het om zoiets subjectiefs als een verhaal gaat. Vorig jaar januari heb ik Sandra leren kennen en toen is het heel erg hard gegaan. Het is fantastisch, gewoon een droom die uitkomt.’
Roelant: ‘Je verhaal doet me erg denken aan Harry Potter.’
Lara: [aarzelend] ‘Eh, het doet denken aan heel veel oerverhalen over eenzame kinderen die willen ontsnappen naar een andere wereld. Dat idee, daar hou ik heel erg van. Daar heb ik als kind ook altijd veel van gehouden. Alleen, ik geloof niet in tovenaars. En daarom wilde ik heel graag iets doen met wetenschap, die eraan komt. Dat vind ik heel fascinerend. De wereld staat op het punt ingrijpend te veranderen, is daar al mee bezig. Ik vind het heel erg leuk om daarmee te spelen. En dan niet in de vorm van een dystopisch beeld dat vooral inzet op angst, maar meer om genuanceerd te kijken wat het brengt naast wat het voor schade het oplevert. Daarmee bedoel ik constant online in verbinding staan, gedachten delen, afhankelijk zijn van een netwerk.’
Roelant: ‘Onlangs kwamen berichten dat een mailtje meer belastend is voor het milieu dan een geschreven brief.’
Lara: ‘Ja, dat is altijd de ellende. Dan denk je dat je leuk bezig bent met je soja burger, maar dan blijkt dat ineens veel zwaarder te zijn voor de planeet dan vlees. Ik heb het idee dat het niet goed lukt om alles bij te houden. Je zit in een vlucht waar je eigenlijk achter de feiten aanloopt. Waarbij gelukkig wel steeds meer aandacht komt voor wat er allemaal gebeurt. Maar het is ontzettend ingewikkeld, ook omdat het nu voor het eerst globaal heel zichtbaar wordt. Het gaat ver over de grenzen van landen heen. Als je kijkt naar de omgeving waar kinderen nú opgroeien en die vergelijkt met de omgeving waar wij zelf opgegroeid zijn, terwijl we ook nog niet helemaal hoogbejaard zijn, dan vind ik dat heel fascinerend.’
Roelant: ‘Fascinerend? Dat zeg je heel vriendelijk.’
Lara: ‘Maar dat vind ik het ook. Weet je wat het lastige is van dingen die eraan komen? Het is vaak veel makkelijker om de nadelen in te schatten dan om te kijken wat het je gaat brengen en hoe dat je gaat veranderen. Als je mij tien jaar geleden had verteld dat ik toch wel lichtelijk vergroeid zou zijn met mijn smartphone, had ik je gezegd dat ik dat verschrikkelijk zou hebben gevonden. Maar het opent ook veel deuren, laat je dingen zien die je anders nooit zou hebben gezien. Maar je moet er ook heel goed over nadenken. Soms sluipen die dingen als vanzelf in je leven zonder dat je er goed bij stil staat.’
Roelant: ‘Als ik op internet naar een reis naar Rome kijk, krijg ik enige tijd later allemaal aanbiedingen van hotels in Rome, vliegtickets naar Rome, uitjes in Rome enz.’
Lara: ‘Ja dat klopt, ben ik helemaal met je eens. Aan de andere kant vind ik het geweldig dat als ik Spotify gebruik, dat het een soort extensie van mijn geheugen is. Want hij maakt associaties voor me op basis van mijn profiel. Hij tagt muziek voor mij die ik vergeten was. Dat vind ik heel leuk. Dus dat is de reden dat ik een verhaal heb willen maken dat in eerste instantie gewoon een spannend verhaal is over een kind dat op zoek is naar zichzelf en dat zich eenzaam voelt. En daarnaast een verhaal neer wil zetten dat over deze dingen gaat. Ik kan de vragen niet beantwoorden, maar ik wil zaadjes planten. Maar wel duidelijk twee kanten op, de voor- en de nadelen van de moderne tijd. Veel mensen denken over dit soort dingen na, maar als je kinderen hebt, ik heb een dochter van acht, dan krijgen die toch een andere lading. En ik hou zelf heel erg van jeugdboeken, nog steeds.’
Roelant: ‘Wat zijn je lievelingsboeken?’
Lara: ‘Tonke Dragt, Ogen van Tijgers, Torenhoog en Mijlenbreed, Torens van Februari, Ronja de Roversdochter en ik hou ook erg van Harry Potter. Ik merk dat bij al die verhuizingen die ik heb gehad, mijn jeugdboekenkast altijd de eerste is die ik in- en uitpak. Die gaat altijd mee. Het bijzondere van de verhalen die ik noemde is dat die boeken nog steeds her uitgegeven worden ondanks de enorme stroom van nieuwe boeken die er bijkomen. Lezen staat onder druk, zeker voor de lezersgroep waar ik voor schrijf. Tegenwoordig sta je in concurrentie met een iPad, telefoon, televisie. En waarom dan toch dat lezen zou je je kunnen afvragen? Er zijn twee belangrijke redenen om juist wél te lezen, denk ik. Ten eerste zorgt lezen ervoor dat je zelf na gaat denken en dat stimuleert je. Daarnaast vind ik het talige aspect van lezen ook heel belangrijk omdat het je denken structureert. Het is de manier waarop wij communiceren. Je wordt gestimuleerd om na te denken en om je fantasie te gebruiken, om zelf beelden te maken, los van alles wat je al ziet. Daarom vind ik het heel belangrijk om het lezen onder de aandacht te blijven brengen, juist voor deze doelgroep. Ook omdat het tot een rust dwingt, een teruggetrokkenheid, een concentratie die je niet heel vaak makkelijk meer vindt en die belangrijk is om te bewaken.’
Roelant: ‘Het taalonderwijs op scholen wordt juist heel erg afgekalfd.’
Lara: [bedachtzaam] ‘En ten onrechte, wat mij betreft. Kijk, het één bestaat niet zonder het ander. Je kunt niet allen maar bèta’s kweken als ze niet uit kunnen leggen aan de wereld hoe het zit, want dan heb je een probleem. Ik lees ook heel veel populairwetenschappelijke boeken over natuurkunde en ruimtevaart en dat soort dingen, omdat dat mij ontzettend fascineert. Maar ik ben net te dom om het allemaal te kunnen snappen. Dus als er dan mensen zijn die dat op een begrijpelijke manier kunnen neerschrijven, vind ik dat heel erg waardevol. Ik zou zo graag het plezier willen overbrengen, het plezier van lezen. Dat is de sleutel. Het moment dat je een kind voor het eerst zélf een boek ziet pakken en daarin ziet opgaan, weet je dat je een deel van de slag gewonnen hebt. En dan nóg moet je blijven voeden, blijven stimuleren. In mijn boeken heb ik de bewuste keuze gemaakt om aan de ene kant een goede actie lijn neer te schrijven, waar ik de lezer op iedere pagina erbij wil houden, terwijl ik aan de andere kant stiekem van alles aan informatie erin heb gestopt. Ik wil iets overbrengen en dat doe ik in een behapbaar concept. Dus naast die technologische kant neem ik de lezer mee in een ontwikkelingsverhaal van een jongen. Dat is de reden dat jij denkt aan Harry Potter. Die ontwikkelingsverhalen van kinderen die groot worden, heb je al eeuwenlang. Die zijn ontzettend belangrijk en spreken ook aan. Ik denk dat het belangrijk is om per boek, of per werk dat je wilt maken, een focus te kiezen. Ik kan niet alles tegelijk. Ik hou ook van strips bijvoorbeeld. Beeldverhalen. Dat is ook het mooie van deze tijd dat je veel mengvormen krijgt waarbij je wel degelijk die tekstkant kunt overbrengen. Wat ik soms lastig vind als ik kijk naar discussies over literatuur, is dat het zo gedifferentieerd wordt. Ik kan van een mooie, dure wijn houden, maar ook van een kroket uit de muur. Waarom moet alles precies in een hokje gestopt worden?’
Roelant: ‘Vind je het een nadeel dat je zo ver van Nederland woont?’
Lara: ‘Ik vind het ook wel fijn. Heel lang schrijf je zonder dat er iemand meeleest, in alle rust. Dat verandert als je publiceert. Dat is heel fijn, maar er verandert heel veel. Ik ben gaan schrijven omdat ik liever niet op een podium ga staan roepen, maar het prettig vind om eerst de reflectie te kunnen hebben. Ik laat mijzelf liever via de woorden zien dan via, nou ja, een publiek zeg maar. Ik vind de combinatie van sociale dingen hier [op stap met de uitgever] en me terug kunnen trekken in mijn schrijfhol wel heel prettig. Het feit dat je op afstand zit, maakt dat iets makkelijker. Alle communicatie om boeken heen vind ik erg leuk. Je ontmoet heel waardevolle mensen die heel veel van lezen houden en er heel veel voor doen. Dat vind ik echt fantastisch. En tegelijkertijd is het heel intrusief, zeker met de smartphone tegenwoordig, want die doet het in Boekarest ook. Af en toe móet je er los van komen, anders kun je niks meer maken. Ik heb nu een maand achter de rug van verhuizing en niks schrijven en daar word ik een vervelend mens van. Ik heb dat schrijven echt nodig. Het allergrootste cadeau is dat ik de ongelooflijke mazzel heb gehad om een uitgever te vinden die net zo begaan is met mijn verhaal als ik zelf. Dat is heel bijzonder. Als je het gevoel hebt dat het goed zit en dat het gaat om de liefde van verhalen en voor jouw boek, dan is dat echt speciaal. Nu zie je foto’s langskomen van een puber die op een bank jouw boek zit te lezen. Dat is zo fantastisch. Dat ik nu kan doen wat ik het allerliefste doe, dat is geweldig.’
Dank je wel voor dit bijzonder interessante gesprek, Lara.
Roelant
Perfecte Buren
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
