Bazarow publiceert zowel recensies over fictie als non-fictie. We doken in de archieven en keken naar recente en oudere boeken over het conflict in het Midden-Oosten. Hierbij een lijst van boeken die nu (weer) zeer de moeite waard zijn:
Beste Fanatici van Amos Oz (2017)
Francine Maessen: “Beste Fanatici van Amos Oz is een bundeling van drie essays, gebaseerd op een aantal lezingen die hij de afgelopen vijftien jaar heeft gegeven. Op luchtige, toegankelijke wijze bespreekt Oz thema’s als fanatisme, tolerantie, en de Israëlische kwestie.
In het eerste essay, Beste fanatici, kaart hij bovenal aan dat fanatisme overal voorkomt. Hij benadert het puur als een denkwijze en probeert zo de discussie weg te leiden van enkel Islamitisch of zionistisch fanatisme. Zoals de titel ook al suggereert kijkt hij met een open, bijna beleefde blik naar de fanatici: hij is hier niet om ze te veroordelen, maar om hun gedrag te doorgronden. Hij dicht de fanaticus zelf verregaande liefde voor zijn medemens toe, al blijft Oz zelf duidelijk de voorkeur geven aan mensen met een minder starre mening.”
Lees hier de hele recensie.
De zeemantel & andere verhalen van Nayrouz Qarmout (2020)
Nico Voskamp: “Overkoepelend thema van deze bundel is het geweld in het Midden-Oosten en de onverenigbaarheid der karakters van de bewoners daar. Qarmout laat die clash in haar verhalen ongezouten terugkomen. Het zijn botsingen tussen culturen, vastgeroeste meningen, vooroordelen en religieuze starheid. Wat daaruit voortkomt, brengt ze nietsontziend tot leven. Opdat iedereen daar lering uit zou kunnen trekken.”
Lees hier de hele recensie.
Israël, de zoektocht naar het beloofde land van Coen Verbraak (2023)
Roeland Dobbelaer: “Sommigen van de meer religieus georiënteerde geïnterviewden geloven dat de eindtijd eraan komt en dat een Messias Israël en de Joden gaat redden. Andere hopen op verlichte leiders, die het roer van nationalisme en geweld kunnen omgooien. Ondanks de sombere situatie in Israël blijven de meesten geïnterviewden hopen op een goede afloop voor het land en de volken die er leven. De Joden zijn een volk dat veel geleden heeft door de eeuwen heen. Als er iets positiefs in het boek van Verbraak zit, is het wel dat de meesten van deze Holocaust slachtoffers of nazaten van holocaust slachtoffers blijven geloven in een oplossing voor een betere wereld. Misschien is dat wel de belangrijkste les van dit mooie interviewboek: ook al is de situatie nog zo hopeloos, zonder hoop kan men niet, dat is de eerste stap.
Lees hier de hele recensie.
Israël/Palestina van Ludo Abicht en Andre Gantman (2023)
Bert Altena: “In Israël/Palestina gaan twee prominente Belgische auteurs met elkaar in gesprek, om samen hun licht te laten schijnen over dezelfde realiteit, maar vanuit een fundamenteel ander perspectief. Ludo Abicht (1936) zet zich al jaren in om de Palestijnse standpunten te ondersteunen. Hij schreef verschillende boeken over het thema en is goed thuis in de geschiedenis van het conflict. Andrë Gantman (1950) is Joods en steunt het zionisme. Hij is actief in de lokale politiek van Antwerpen en verdiende zijn sporen als jurist en publicist.
Etnische zuivering
Ze voeren het gesprek op beschaafde toon en met respect voor ieders visies. Dat sluit echter in dat ze het ook hartgrondig met elkaar oneens durven zijn. Het boek is chronologisch opgebouwd. Wat opvalt is, dat het zolang het over de vroege geschiedenis gaat, er vooral consensus is tussen beide heren. Naarmate we dichterbij de actualiteit komen gaat het meer en meer uiteenlopen. Dat begint met de vraag of bij de stichting van de Joodse staat sprake was van ‘etnische zuivering’ van Palestijnen (zo Abicht) of dat zo’n juridische term hier ongepast is (Gantman). Vervolgens blijkt op bijna alle aspecten van het langjarig conflict er verschil van mening te zijn. Als het gaat over de bezetting, de vluchtelingenkampen, het verloop van de diverse vredespogingen, de bouw van de muur (veiligheidshek of apartheidsmuur?) en zo voort. Zelfs over het woord ‘conflict’ kun je twisten, want dat veronderstelt een geding tussen twee gelijkwaardige partijen terwijl hier sprake is van een ongelijke strijd tussen een bezettende macht en zij die daaronder lijden. […]
Als globale inleiding op de ingewikkelde situatie, waardoor velen zich er maar van afwenden en zich er niet in willen verdiepen, is het boek echter een handige hulp. De humane houding van de gesprekspartners zet de toon voor het echte gesprek dat hopelijk ooit tot werkelijke vrede moet leiden. Want wie niet meer met de ander wil praten, heeft de hoop op vrede opgegeven.”
Lees hier de hele recensie.
Judas van Amos Oz (2015)
Roeland Dobbelaer: “Oz verweeft de geschiedenis van het moderne Israël op een schitterende manier met het verhaal over Judas. Deze filosofische roman is een groot exposé over handelen en niet handelen, over in opstand komen en je verzetten, over liefde geven, over de wereld veranderen of de dingen laten zoals ze zijn. Judas wilde ingrijpen en veroorzaakte met zijn plan uiteindelijk het christendom. Joden hebben christenen vaak beschuldigd van een onevenredige drang tot handelen, tot het verbeteren van de wereld, op een haast naïeve, maar ook fanatieke manier, tegen beter weten in. Het bijzondere is juist dat door het christendom en het aan het christendom gekoppelde antisemitisme Joden 2000 jaar lang zijn onderworpen en gedwongen werden tot een passieve houding. Met de stichting van de staat Israël lijkt het alsof Joden het initiatief weer terug hebben gepakt. Maar niet alle joden vonden of vinden dat een goed plan. Er zijn nog steeds orthodoxe Joden die daarom bijvoorbeeld tegen de staat Israël zijn, zij willen niet handelen, niet op deze manier.”
Lees hier de hele recensie.
Bezette gebieden van Arnon Grünberg (2020)
Marnix Verplancke: “In Bezette gebieden keert Grunberg terug naar de setting van Moedervlekken. Michette blijkt een relatie aangeknoopt te hebben met een gevierde schrijver en laat Kadoke en zijn vader daarom in de steek. Een vervangster wordt gevonden in Rianne, een bijzonder gelovige aanhangster van Christenen voor Israël. Op een dag staat Anat voor de deur, de paranoïde kleindochter van zijn moeders nicht, die overal antisemieten ziet, een paar dagen bij Kadoke wil logeren en zich voor het avondgebed laat pakken door haar achterachterneef. Voor de psychiater lijkt alles dus weer op rolletjes te lopen, tot Michettes schrijver zijn nieuwe boek publiceert, over een psychiater die zijn patiënte in huis haalt om voor zijn vader te zorgen en haar daarbij ook nog eens seksueel misbruikt. Op tv ontsluiert Michette daarna de ware feiten en voor Kadoke het goed en wel beseft, moet hij Anat gelijk geven. Afgaand op de emmer antisemitische bagger die hij over zich heen krijgt, gaat het met het avondland van kwaad naar erger. En dus beslist hij samen met zijn vader naar Israël te vertrekken, naar de Westelijke Jordaanoever om precies te zijn, waar Anat in een religieuze nederzetting woont. Misschien wordt het wel iets tussen hen, fantaseert hij.”
Lees hier de hele recensie
Brieven aan mijn Palestijnse buurman van Yossi Klein (2020)
Theo Brand: “’Eén van de belangrijkste obstakels voor vrede is het onvermogen om het verhaal van de andere partij aan te horen.’ Deze zin staat op de eerste pagina van Brieven aan mijn Palestijnse buurman van Yossi Klein Halevi, een New York Times bestseller die onlangs in het Nederlands is vertaald. Zijn boek bevat, niet onbelangrijk, ook reacties van Palestijnen. In alle weerbarstigheid vertolkt Yossi Klein Halevi een oprecht zionistisch geluid. Een serieuze poging tot dialoog en verzoening.
Yossi Klein Halevi (1953) is auteur en commentator op het gebied van joodse en Israëlische kwesties. Hij is senior fellow van het Shalom Hartman Institute in Jeruzalem. Samen met imam Abdullah Antepli van Duke University geeft hij leiding aan het ‘Muslim Leadership Initiative’ waarin jonge Amerikaanse moslimleiders kennis verwerven over Jodendom, Joodse identiteit en Israël.
[…] Wanneer het gaat over het delen van land is hij eerlijk: “De waarheid, buurman, is dat ik doodsbang ben voor een verdeling van het land”. En: “Ik begrijp de diepgewortelde Palestijnse afwijzing van het woord Israël, omdat ik hetzelfde voel bij Palestina” (p. 98). Klein Halevi noemt verdeling voor beide volken een “amputatie” maar ziet het als de minst kwade oplossing want de “één-staat-oplossing zou ons veroordelen tot een nachtmerrieachtige verstrengeling” (p. 99). En hij concludeert: “Ik heb een joodse staat nodig” (p. 100).”
Lees hier de hele recensie.
De honderdjarige oorlog tegen Palestina van Rashid Khalidi (2023)
Jef Abbeel: “Rashid Khalidi (°1948) is een Palestijns historicus en professor in Amerika. Hij is de achterachterneef van de burgemeester van Jeruzalem, die in 1899 aan Herzl vroeg om Palestina met rust te laten. Khalidi gebruikte archiefmateriaal en ook concrete informatie uit zijn Palestijnse familie, die altijd belangrijke functies bekleedde.
De auteur toont zich tegelijk historicus en militant. Hij toont duidelijk hoe de Palestijnen denken over de laatste 100 jaar: de joodse kolonisatie had en heeft als doel de Palestijnen te verdrijven naar de buurlanden en een Joodse staat op te bouwen op Palestijns grondgebied.
Khalidi is kritisch voor de onbekwame Palestijnse leiders en voor de Arabische landen die onvoldoende de Palestijnse kant kozen. De Golfstaten b.v. geven geen staatsburgerschap of permanente verblijfsvergunning aan de Palestijnen.”
Lees hier de hele recensie.
De Netanyahu’s van Joshua Cohen (2023)
Interview van Marnix Verplancke: Is Benjamin Netanyahu beïnvloed door de ideeën van zijn vader?
“Ongetwijfeld. De twee waren heel close en Benjamin was de beste student die Ben-Zion ooit had. Al was hij natuurlijk niet het favoriete kind. Dat was zijn oudere broer Jonathan die carrière maakte in het Israëlischer leger en in 1976 omkwam bij de ontzetting van een gekaapt vliegtuig in het Oegandese Entebbe. Na diens dood moest Benjamin zich bewijzen voor zijn vader.”
En wat met zijn politieke ideeën en de coalitie die hij leidt waarin ook een paar extreemrechtse partijen vertegenwoordigd zijn?
“Of hij zelf rechtser is geworden, weet ik niet, maar wat me wel duidelijk lijkt is dat hij een aantal idealen van zijn vader mettertijd gaan verwarren is met het idee van persoonlijk overleven. De toekomst van Israël is ondergeschikt geraakt aan die van hemzelf.”
Lees hier het hele interview.
Kijk hier voor meer boeken en recensies over Israël en Palestina.
—
Redactie Bazarow