Een Paus wordt gedwongen om af te treden om hem te laten zwijgen
Deel 2 van Morris West’s Vaticaan Trilogie
“In het zevende jaar van zijn Pausschap, twee dagen voor zijn vijfenzestigste verjaardag, ondertekende Jean Marie Barette, Paus Gregorius XVII, een verklaring van abdicatie; Hij nam de pauselijke ring van zijn vinger, overhandigde zijn zegel aan de Kardinaal-Schatbewaarder en hield een korte afscheidsrede. ‘Zie broeders, uw wil is geschied’.”
“Haar hand was droog en verweerd van afwaswater en schoonmaaksop. Hij schaamde zich voor zijn eigen zachte handen, waarin Gregorius XVII, plaatsbekleder van de prins der apostelen, zijn laatste, strikt geheime getuigenis had gelegd.”
Het boek The clowns of God, herdruk 2017, (NL editie Gods kleine clowns) gaat over het afgedwongen aftreden van de fictieve Paus Gregorius XVII, nadat hij tijdens oververmoeidheid een visioen had over het einde van de wereld en de spoedige wederkomst van Christus: De Parousie ofwel het Einde der dagen. Hij wilde dit visioen wereldwijd openbaar maken in een encycliek. Dat was het moment waarop de Curie ingreep en hem voor het blok zette: Hij mocht ofwel aftreden, ofwel hij werd gek verklaard met risico op een scheuring in de Katholieke Kerk en de kans op een strijd tussen Paus en anti-Paus. Iedere speculatie over een spoedige wederkomst van Christus moest de kop worden ingedrukt omdat de rol van onheilsprofeet niet samen gaat met de taak van de Paus om de Kerk bijeen te houden.
Monddood
Als garantie voor zijn stilzwijgen, moest de afgetreden Paus zich ondergeschikt maken en strikte gehoorzaamheid beloven aan de Abt van Monte Casino. Zo dacht de Curie de voormalige Paus monddood te maken (een hiërarchisch opgelegd zwijgen door de absolute gehoorzaamheid van de geest) en van hem af te kunnen komen. Dit boek is het tweede boek van Morris West in de Vaticaan-trilogie (na The shoes of the Fisherman / In de schoenen van de Visser). Vlak voordat Jean Marie Barette, voorheen Paus Gregorius XVII, naar de Abdij van Monte Casino wordt overgebracht, weet hij zijn ongepubliceerde geheime encycliek in handen te spelen van zijn huishoudster, met de opdracht om deze geheime encycliek samen met een begeleidende brief te overhandigen aan Professor Carl Mendelius in Tübingen, Duitsland.
Actueel
Jean Marie vraagt in de begeleidende brief aan Mendelius, een voormalige Jezuïet, om zijn visioen te bespreken met hooggeplaatste mensen wereldwijd, waarvan de contactgegevens op een lijst staan bij de begeleidende brief. Deze roman van Morris West speelt zich af tijdens een risicovol politiek conflict tussen oost en west, waarbij de legers hun slagveldpositie tegenover elkaar al hebben ingenomen en er een tekort aan graan dreigt voor delen van de wereld. Die situatieschets maakt het boek zo relevant en actueel in onze eigen tijd waarin een militair conflict tussen de Oekraïne en Rusland wordt uitgevochten. De Oekraïne-oorlog plaatst het oost-west conflict in onze eigen tijd en heeft eveneens als bijeffect een graanprobleem.
Veiligheidsdiensten
Professor Carl Mendelius en zijn gezin staan aarzelend tegenover het verzoek van Jean Marie Barette. De twijfel wordt minder als het bestuur van de Universiteit aan de docenten verzoekt om mee te werken aan een verzoek van de regering en het leger, om studenten versneld klaar te stomen en inlichtingen over ieders privéleven te gaan geven. Carl gaat op onderzoek uit naar de omstandigheden en de manieren waarop de Curie Jean Marie Barette onder druk heeft gezet. Carl sluit vervolgens een alliantie met de vermaarde journalist Georg Rainer van het mediaconcern Die Welt en samen brengen ze een gedetailleerd verslag uit over de afgedwongen abdicatie die wereldwijd wordt gepubliceerd. Vanaf dat moment is Carl een doelwit van de veiligheidsdiensten van zijn eigen land en van de veiligheidsdiensten van bondgenoten.
Er wordt een bomaanslag gepleegd op Mendelius, en de illustere ‘Vrienden van de Stilte’ zijn druk in de weer om Jean Marie Barette totaal te isoleren. Jean Marie moet vluchten naar Groot-Brittannië terwijl hij werkt aan een bundel brieven over het einde van de wereld. Om niet met het Vaticaan in conflict te komen, schrijft hij zijn brieven onder het pseudoniem ‘Johnny de clown’ die voortdurend struikelt over zijn grote schoenen. Hij heeft gehoord dat de wereld tot haar einde komt, en vraagt aan de Schepper of er echt geen andere mogelijkheid is. De onschuld van Johnny de clown en de trefzekere woorden zijn aandoenlijk en pakkend tegelijk. De internationale politiek en diplomatie zijn intussen vastgelopen en iedere dag brengt een catastrofaal militair treffen tussen oost en west dichterbij.
Met dit tweede boek in de ‘Vaticaan-trilogie’ heeft Morris West een spannend boek geschreven van het type dat je in 1 adem uit wil lezen. Het boek geeft hele fraaie bespiegelingen op de vraag waarom je nog in een God zou geloven als de totale vernietiging voor de deur staat. Prachtige afwegingen en dialogen. Een ethische en filosofische beschouwing over het einde van alles.
Ik heb slechts 1 kanttekening bij dit boek, voor de laatste 3 bladzijden. Jean Marie Barette gaat voor mijn gevoel te snel en te makkelijk door de knieën. Op de bepalende vraag had de auteur zijn hoofdrolspeler ook kunnen laten aarzelen, en wanhopig kunnen laten toegeven dat hij het niet zeker weet. Dat hij sinds zijn hersenbloeding een onvolmaakt mens is met een beperkt denkvermogen. Waarna de vraagsteller alsnog dezelfde belofte kan afgeven: ‘Meer tijd’ – uitstel van het totale einde …
Wanneer de uitgever in de toekomst een herdruk zou overwegen, is dát mijn enige en grote pleidooi: Verander dat ene naïeve moment in de laatste 3 bladzijden!
The clowns of God is beschouwelijker dan The shoes of the Fisherman. De vraagstukken van morele, ethische en praktische aard over de laatste dingen, zijn thema’s die aanspreken. De manieren om mensen buitenspel te zetten en monddood te maken, etaleren intriges op nationaal en internationaal niveau. En Morris West is een uitstekende verteller. Een auteur van vele bestsellers die diverse onderscheidingen heeft gekregen voor zijn oeuvre plus een aantal eredoctoraten.
The clowns of God stond 22 weken op de New York Times bestseller lijsten.
Dit is de tweede boekrecensie uit de Vaticaan-serie van Morris West, na In de schoenen van de Visser Recensie: Essay: In de schoenen van de Visser – Morris West – Bazarow – Alles over boeken
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow.com
