"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Recensie: Onrust

Zaterdag, 11 november, 2023

Geschreven door: Kelly van der Laan
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Kleinschalig verhaal met grote gevolgen voor de zwijgende Aarde

Disclaimer: Ikzelf schreef ook een deel in deze reeks van uitgeverij Quasis (IJsbrekers). Ik kreeg dit boek daarom van de uitgever. Kelly van der Laan schreef op mijn verzoek een verhaal voor de bundel Welkom in de broeikaswereld

Onderzee
Hoewel dit niet het dunste deel is in de reeks ‘De Zwijgende Aarde’ is het wel het meest kleinschalige deel. Waar andere delen zich afspelen op planeten, of op zijn kleinst in een onderzeese basis met meerdere verdiepingen, is ‘Onrust’ – op enkele flashbacks na – gesitueerd op een enkel ruimteschip.
Het is niet eens een groot schip, maar een bergingsschip dat niet eens wapens aan boord heeft, met twee opvarenden: Ireen en Gershan. Zij bergen een reddingscapsule die al drie jaar in de ruimte rond drijft. De inzittende daarvan, de jonge Joeri, kan wel eens een grote beloning voor ze betekenen. Maar hij blijkt een geheim met zich mee te dragen …

Boord
Wat slim is, is dat de flashbacks een groter verhaal suggereren: de oorlog tussen Titan en de Aarde, terroristen, politieke beslommeringen op Aarde. Wat in de beperkte ruimte aan boord van het bergingsschip gebeurt, kan grote consequenties hebben. Ook mooi vond ik dat er veel connecties met vorige boeken in de reeks werden gelegd. Zelfs Michelle Dijon werd genoemd. Het voelde daarom echt als voortzetting van de reeks. De thematiek van de eerdere boeken, namelijk de wrijving tussen puren en gemodificeerden, blijkt ook hier terug te komen. Het wordt hier naar het persoonlijke getrokken – als iemand je zonder toestemming modificeert, ook al is het een schijnbaar onschuldige modificatie, is dat dan niet een vorm van verkrachting? Als mensen hun identiteit ontlenen aan het puur zijn, mag je dat dan van ze afnemen? En als ze zich daarom als beter dan anderen beschouwen, gemodificeerden zelfs onderdrukken? Uiteindelijk kunnen de hoofdpersonen deze vragen niet sluitend beantwoorden, en dat zorgt voor een mooi ruw randje.

Intiem
Ik kon me alleen niet aan de indruk onttrekken dat het verhaal iets té kleinschalig was. Je zou het als mooi intiem kunnen benoemen, maar het had beter geweest als een van de hoofdpersonen, Ireen, een actievere rol had gespeeld in de gebeurtenissen. Nu maakt ze tot twee keer toe, een keer in een flashback, en een keer in het hoofdverhaal, een belangrijke confrontatie niet zelf mee – speelt zelfs geen rol bij het plannen en uitvoeren ervan. Het was misschien bedoeld om de lezer onwetend te houden, maar het maakte Ireen inactief en haar verhaallijn te klein voor een roman. Wat verder niet meehielp was dat de keuze die de hoofdpersonen moeten maken al relatief vroeg duidelijk is en dat de actie die dan volgt er (voor mij) met de haren bij leek te zijn gesleept.

Archeologie Magazine

Combinatie
Dat is echter mijn enige kritiek op dit verhaal. Dat Kelly van der Laan goed kan schrijven, dat wist ik al, maar de combinatie met Brenda Hingstman tilt het naar een nog wat hoger niveau. Mooie zinnen in een goede afwisseling, goed neergezette personages met voor een kort boek toch een behoorlijk uitgewerkte motivatie, organisch voelende dialogen en een paar keer mooie actie. Het leven zonder zwaartekracht in een klein ruimteschip vond ik ook overtuigend beschreven. Ik kwam verder geen taalfouten of redactiefouten – dat is ook een compliment waard! Al met al dus een waardige aanvulling op de reeks ‘De Zwijgende Aarde’ en gezien het einde van dit deel, ben ik blij dat de serie voortgang zal krijgen. Ik ben heel benieuwd naar wat de volgende auteur aan deze saga gaat toevoegen!

Ook verschenen op Hebban